3
/ 8
rozwiń
Pulmonoscorpius kirktonensis (dosłownie skorpion płucny) to wymarły gatunek olbrzymiego skorpiona, który żył w epoce wczesnego karbonu. Jego skamieniałości znaleziono w East Kirkton Quarry, West Lothian w Szkocji. Dieta Pulmonoscorpius nie jest dokładnie znana, ale mógł się żywić m.in. mniejszymi stawonogami, a jego żądło mogło też powalić małe czworonogi. Fot. Wikimedia Commons/Nobu Tamura (http://spinops.blogspot.com) - Praca własna, CC BY 3.0
Arthropleura – roślinożerny wij z karbonu mierzący 2,5 metra, największy lądowy stawonóg w historii Ziemi. Żył na podmokłych terenach Nowej Szkocji, stanów Illinois, Ohio i Pensylwania oraz Szkocji. Miał prawdopodobnie 30 par odnóży. Budowa zwierzęcia pozwala się domyślać, że w przeciwieństwie do współczesnych wijów, które oddychają za pomocą tchawek, używał do tego celu innych organów, być może nawilżonych skrzeli. Grafika autorstwa Grahama Rosewarne. Fot. DeAgostini / Getty Images
Skamieniałe ślady kroczenia artropleury po podłożu są opisane jako ichnotakson Diplichnites cuithensis. Fot. Wikimedia Commons/Ghedoghedo - Praca własna, CC BY-SA 3.0
Meganeura monyi – karbońska praważka, spokrewniona z dzisiejszymi ważkami i jętkami. Rozpiętość jej skrzydeł wynosiła 75 cm, a masa ciała 150 gramów, zatem był to największy owad w historii Ziemi. Żył w lasach tropikalnych rosnących na terenie dzisiejszej Belgii, Francji oraz Anglii. Fot. De Agostini via Getty Images
Larwy Meganeury żyły w zbiornikach wodnych i były drapieżnikami. Dorosłe osobniki żywiły się bezkręgowcami, np. karaluchami, i być może małymi kręgowcami lądowymi, np. gadem Hylonomus. Grafika Brina Edwardsa przedstawia Meganeura i Eogyrinusa (z gr. „wczesny kijanka”) płaza z rodziny dużych (4,6 m długości i waga do 560 kg), długowłosych czworonogów Eogyrinidae, które żyły w rzekach i były drapieżnikami, czyhającym bez ruchu na przepływającą ofiarę, jak współczesne krokodyle. Fot. DeAgostini/Getty Images
Pierwsze skamieniałe szczątki meganeury zostały odkryte w kopalni węgla w Commentry we Francji w roku 1880. Pierwszego opisu zwierzęcia dokonał pięć lat później francuski paleontolog Charles Brongniart. Analogicznego znaleziska dokonano w roku 1979 w Bolsover, w angielskim hrabstwie Derbyshire. Na zdjęciu model meganeury. Fot. Wikimedia Commons/GermanOle - Praca własna, CC BY-SA 3.0
Blaberus giganteus – blisko spokrewniony z pierwszymi skrzydlatymi owadami, które żyły w karbońskich lasach węglowych około 200 milionów lat temu – jest uważany za jednego z największych karaluchów na świecie: samce osiągają długość 7,5 cm, samice 10 cm. Apthoroblattina – wymarłe prymitywne karaluchy z karbonu, sklasyfikowane w Anglii, Walii, Stanach Zjednoczonych i Rosji – był cztery razy większy: miał 43 cm długości i szerokość 38 cm. Fot. Wikimedia Commons/ Didier Descouens - Praca własna, CC BY-SA 3.0
Samica Blaberus giganteus w Insectarium w Montrealu. Fot. Wikimedia Commons/ Hectonichus - Own work, CC BY-SA 3.0
