Zofia Praussowa (pierwszy rząd, trzecia z lewej) z Józefem Piłsudskim i pracownikami intendentury Legionowej w Zakopanem, którą założyła. Siedzą na pierwszym planie od lewej: kierownik intendentury Trojanowski, Wacław Sieroszewski, Praussowa, Zaniewska, Piłsudski, Tadeusz Kasprzycki, Walery Sławek, członkini Komitetu Wojskowego w Zakopanem Janina Nowotnowa, komendant placu w Zakopanem Czaki. Fot. NAC/ Instytut Józefa Piłsudskiego, Jan Ryś – syng. 22-127-1
Ewa Prauss-Płoska, ps. Ewa (1913 – 1986) – żołnierz Kedywu AK („Dysk”, „Disk” – „Dywersja i Sabotaż Kobiet”), potem wywiadu batalionu „Parasol” (rozpracowała kilku Niemców, m.in. Franza Bürkla – zastępcę komendanta Pawiaka, Augusta Kretschmanna – zastępcę komendanta Gęsiówki). Walczyła w powstaniu warszawskim. Córka Ksawerego i Zofii Praussów. Matka Zofii Romaszewskiej. Fot. Aleksander Kunicki, „Cichy front”, Warszawa 1969, ed. Pax, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=59354395
1946 rok. Śledztwo na miejscu masowych straceń obywateli polskich przez Niemców w Palmirach koło Warszawy. Gajowy Adam Herbański (z prawej) pokazuje dr Stanisławowi Płoskiemu – przewodniczącemu Okręgowej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Warszawie – jak potajemnie oznaczano mogiły podczas niemieckiej okupacji. Fot. CAF – Dąbrowiecki - Władysław Bartoszewski „Warszawski pierścień śmierci 1939-1944”, Interpress, Warszawa 1970., Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=31973528
Ksawery Franciszek Prauss (1874-1925) – działacz Polskiej Partii Socjalistycznej, w 1901 r. zorganizował w Kijowie tajną drukarnię „Robotnika”. Aresztowany w 1902. Uwięziony w 1906, skazany na opuszczenie Królestwa Polskiego, wyjechał do Francji. Fot. NAC/IKC, sygn. 1-A-1020
Ksawery Prauss w czasie I wojny światowej służył w I Brygadzie Legionów, później działał w Polskiej Organizacji Narodowej. Był członkiem Naczelnego Komitetu Narodowego W II RP był ministrem wyznań religijnych i oświecenia publicznego (1918-1919) w rządzie Jędrzeja Moraczewskiego, a potem senatorem RP I kadencji (1922–1925). Mąż Zofii Prauss z d. Kulesza, ojciec Ewy Prauss-Płoskiej, dziadek Zofii Romaszewskiej i pradziadek Agnieszki Romaszewskkiej-Guzy. Fot. NAC/IKC, sygn. 1-A-2679
Żona Ksawerego Praussa, ministra w rządzie Moraczewskiego – byli jednocześnie ona posłem, a on senatorem I kadencji z list PPS. Po kolejnej kadencji i rozwiązaniu Sejmu w 1930 r. Zofia Praussowa nie uzyskała już mandatu. Jej wnuczką jest Zofia Romaszewska. Kiedyś werbowała do I Brygady, działała w POW. W 1928 r. poparła przewrót Piłsudskiego i związała się z obozem pomajowym. Podczas II wojny była w ZWZ – AK, aresztowana przez Niemców, zmarła w obozie zagłady Auschwitz. Fot. NAC/IKC, sygn. 1-A-663
Związek Parlamentarny Polskich Socjalistów. Posłowie Zygmunt Żuławski i Zofia Praussowa, inspektorka pracy i feministka. Do Sejmu I kadencji (1922–1927) wybrana z listy PPS, w Komisji Ochrony Pracy, Opieki Społecznej i Inwalidzkiej zajmowała się prawem dot. ochrony pracy, zatrudnienia kobiet i młodocianych. Do Sejmu II kadencji (1928–1930) weszła z listy krajowej PPS. Wraz z prosanacyjnymi posłami w 1928 r. opuściła klub i partię, założyli PPS – dawną Frakcję Rewolucyjną. Fot. NAC/IKC, sygn. 1-A-1133
Zofia Praussowa z domu Kulesza (1878-1945) ukończyła m.in. w 1904 Wydział Matematyczny wyższych Kursów Bestużewa w Petersburgu i w 1911 studia matematyczne na paryskiej Sorbonie. W PPS poznała męża Ksawerego. Przedstawicielka partii w Petersburgu (1901-1902). Pomogła w ucieczce Józefa Piłsudskiego z więzienia, a w 1902 udało jej się uwolnić aresztowanego męża i wywieźć go za granicę. Fot. NAC/IKC, sygn. 1-A-662
W 1911 Zofia Praussowa (trzecia od lewej) wróciła z Francji do Zakopanego, gdzie założyła koedukacyjną szkołę średnią, po wybuchu I wojny – intendenturę strzelców. W 1914 r działała w Polskiej Organizacji Narodowej, w komisariacie częstochowskim pracowała przy werbunku do I Brygady Legionów Polskich. Od 1915 działała w zorganizowanym przez jej męża Centralnym Biurze Szkolnym. Fot. NAC/ Instytut Józefa Piłsudskiego, Jan Ryś – syng. 22-127-2
Zofia Praussowa była od 1915 działaczką Ligi Kobiet Pogotowia Wojennego. Należała do Centralnego Komitetu Równouprawnienia Kobiet (1918–1919). Zorganizowała Centralny Wydział Kobiecy PPS i była jego przewodniczącą ( 1923–1928). Redaktor czasopisma PPS „Głos Kobiet”. Należała także do Klubu Politycznego Kobiet Postępowych. Na zdjęciu: przemawia podczas zbiórki na obozie żeńskim Junackiego Hufca Pracy w Siemianowicach. Fot. NAC/IKC, sygn. 1-W-2661
Od 1917 r. Zofia Prauss mieszkała w Warszawie. Na zdjęciu na przełomie lat 20. i 30. podczas uroczystości poświęcenia sztandaru Szkoły Powszechnej nr 105 im. Marszałka Józefa Piłsudskiego przy ul. Czerniakowskiej. Aleksandra Piłsudska wbija gwóźdź, obok stoją: prezydent Warszawy Zygmunt Słomiński (1. z lewej), wiceprezes Rady Państwowego Banku Rolnego w Warszawie Antoni Anusz (1. z lewej), posłanka Zofia Praussowa. Fot. NAC/IKC, sygn. 1-N-1797
Posiedzenie Rady Naczelnej Związku Strzeleckiego w Warszawie, stół prezydialny. Widoczni m.in. poseł Franciszek Paschalski (1. z lewej przy stole), komendant główny ppłk Władysław Rusin (2. z lewej), prezes okręgu warszawskiego Władysław Dziadosz (z dokumentami), posłanka Zofia Prauss (po lewej obok Dziadosza). 26 października 1933 r. Fot. NAC/IKC, sygn. 1-W-2190
