Kamieniec Podolski – stary zamek Fot. Beata Zubowicz
Pałac w Koropcu z początku XIX w. W 1906 roku hrabia Stanisław Marcin Badeni przebudował go na wiel-kopańską rezydencję w stylu neorenesansowym. Został zniszczony w latach 1914-1920, ale wkrótce go odbudowano. Po 1945 r. mieścił się w nim dom dziecka i szkoła. Fot. Beata Zubowicz
Ruiny kościoła klasztoru oo. Dominikanów w Czerwonogrodzie (dziś Uroczyszcze Czerwone, ukr. Урочище Червоне, koło Nyrkowa) – dawna miejscowość na Podolu w zachodniej Ukrainie, obecnie w rejonie zaleszczyckim obwodu tarnopolskiego. Położony był nad rzeką Dżuryń, wpadającą do Dniestru w pobliżu Zaleszczyk. Fot. Beata Zubowicz
Ruiny zamku Ponińskich/Lubomirskich w Czerwonogrodzie. Litwini zbudowali tu w XIV w. forte-cę drewnianą, a ród Danyłowiczów herbu Sas w ХVII w. – kamienną. Do 1772 r. w zamku była siedziba powiatu w województwie podolskim I Rzeczypospolitej. W 1778 r. stał się własnością księcia Karola Ponińskiego. Na początku ХІХ w zamek przebudowano na pałac wg projektu lwow-skiego architekta Juliana Zachariewicza. W pierwszej połowie XIX w. pałac był udoskonalany przez syna Ponińskiego, Kaliksta. Fot. Beata Zubowicz
Ruiny zamku w Czerwonogrodzie. Na początku ХІХ w. zamek przebudowano na pałac. Ostatnią właścicielką była na początku ХХ w. księżna Maria Lubomirska. Podczas I i II wojny światowej zamek poważnie zniszczono. Był siedzibą polskiej samoobrony przed ata-kami bojówek OUN-UPA; nocowało tu do 1500 osób. W 2013 r., ze względu na brak pro-wadzenia prac konserwatorskich i zabezpieczających, jedna z dwóch wież zamkowych za-waliła się. Fot. Beata Zubowicz
Ruiny kościoła klasztoru oo. Dominikanów w Czerwonogrodzie. Dominikanie osiedli tu i zbudowali klasztor misyjny, kiedy w XIV w. Litwini wygnali z tych ziem Mongoło-Tatarów i postawilii pierwszą drewnianą fortecę. W 1395 r. król Władysław II Jagiełło podporządkował (przywrócił) te ziemie Polsce. Fot. Beata Zubowicz
Ruiny kościoła klasztoru oo. Dominikanów w Czerwonogrodzie. Fot. Beata Zubowicz
Czerwonogród na początku XX w. Fot. https://zbruc.eu/sites/default/files/pictures/zagal.jpg, Domena publiczna, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=63736815
Ruiny pałacu Tarłów nad Zbruczem. W 1240 r. Mongołowie zburzyli drewniany gród ruski, zwany Skałą. Na ruinach ok. 1331 r. książęta litewscy Koriatowicze wznieśli murowaną warownię. Od 1394 roku Skałę wraz z Podolem dostał w lenno rycerz polski Spytko z Melsztyna. Po 1515 r. na polecenie króla Zygmunta Starego zamek rozbudował Stanisław z Brzezia Lanckoroński herbu Za-dora, starosta kamieniecki, później wojewoda sandomierski. Fot. CC BY 2.5, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=1358858
Skała Podolska nad rzeką Zbrucz. W rodzie Lanckorońskich zamek znajdował się do 1706 roku. Potem właścicielami byli Tarłowie. Dp 1939 r. Skałą wchodziła w skład województwa tarnopolskiego w Polsce, dziś to obwód tarnopolski Ukrainy. Znajdują się tu pozostałości zamku Lubomirskich i pałacu odrestaurowanego przez Adama Tarłę, mauzoleum i kaplica rodowa – wszystko w ruinie. Fot. Beata Zubowicz
Skała Podolska. Z zamku, który zajmował cały cypel, pozostała tylko potężna baszta z XVI w., stojąca. Ruiny dwukondygnacyjnego pałacu Tarłów przedzieliły dziedziniec zamkowy na dwie części: większą południową i mniejszą północną, gdzie znajdują się jego pozostałości. W 1914 Tarłowie wybudowali pałac w innym miejscu, ale też go już nie ma. Fot. Beata Zubowicz
Czerwonogród w obwodzie lwowskim na Ukrainie. W 1692 roku Feliks Kazimierz Potocki – hetman wielki koronny i wojewoda krakowski – założył tu miasteczko, które nazwał Krystynopo-lem na cześć żony Krystyny z Lubomirskich. Było jego główną siedzibę (po Tartakowie). Jego wnuk Franciszek Salezy Potocki wzniósł w XVIII w. na miejscu starego, nowy murowany pałac zwany zamkiem. Na zdjęciu pałac w 2010 r. Fot. Tomasz Leśniowski - Praca własna, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=24115434
W 1781 r. Szczęsny Potocki sprzedał Krystynopol, bo po rozbiorach Polski włości znalazły się na terenie austriackim. Przejął je Adam Poniński, marszałek sejmu z lat 1773–1775, później m.in. Sta-rzeńscy, Fuschowie, a w XIX w. Wiśniewscy. Pałac zniszczono podczas I wojny, później Krysty-nopol znalazł się w granicach II RP, po wojnie też był miejscowością przygraniczną w PRL (woj. lubelskie) do 1951 r. Fot. Tomasz Leśniowski - Praca własna, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=24115433
Ukraina – na ruinach polskości
Rzeczypospolita jest często postrzegana na Ukrainie jako okupant, więc jej dziedzictwo bywa uznawane za „nie nasze” i niszczeje.
