Po godzinach

Znani, których już nie ma. Oni odeszli w ciągu minionego roku

Jedni kochani i uwielbiani przez miliony widzów jak Jerzy Kamas, czy Anita Ekberg, inni budzący skrajne emocje jak Stanisław Kociołek. Jeszcze inni znani z tego co po sobie zostawili jak Tadeusz Konwicki, Ray Charles, Günter Grass, czy Krystyna Siesicka. Tym, co napisali, skomponowali lub zagrali, zachwycały się niejednokrotnie kolejne pokolenia. Wspominamy i przypominamy tych, którzy odeszli w ciągu ostatniego roku.

LISTOPAD 2014
Stanisław Mikulski (fot. TVP)
Popularny aktor filmowy i teatralny. Pierwszą znaczącą rolę zagrał w filmie „Kanał”. Był też wielokrotnie konferansjerem na Festiwalu Piosenki Żołnierskiej, gdzie również występował jako wykonawca. W latach 70. członek KC PZPR, następnie w latach 1988–1990 pełnił funkcję dyrektora Polskiego Centrum Kultury przy ambasadzie Polski w Moskwie. W 1983 wybrany został w skład Krajowej Rady Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej, a w latach 1986–1989 był członkiem Ogólnopolskiego Komitetu Grunwaldzkiego. Od 1995 do 1998 roku był prowadzącym teleturnieju Koło Fortuny w TVP2. Jego najbardziej znaną rolą była postać oficera Hansa Klossa w serialu „Stawka większa niż życie”. – To jest bardzo dobry serial, ale nie ukrywam, że jest mi przykro z tego powodu, że wszyscy patrzą na mój dorobek tylko przez pryzmat tego serialu, że nikt nie patrzy na to co przez te wszystkie lata zrobiłem w filmie i w teatrze. Ja już się w życiu napracowałem, teraz odpoczywam, tylko i wyłącznie. A jedyne czego teraz oczekuję to spokój, święty spokój – mówił podczas rozmowy z okazji swoich urodzin. Miał 85 lat.

GRUDZIEŃ 2014
Joe Cocker (fot. Wikipedia)
Muzyk był znany zarówno z aranżacji cudzych utworów, jak i własnych piosenek. Do jego największych hitów należy m.in. „With a Little Help From My Friends”, „Summer In the City” oraz „You Are So Beautiful”. Cocker był wokalistą o charakterystycznej barwie głosu. Śpiewał głównie piosenki rockowe i bluesowe. Zaczął występować jeszcze w latach 60., a trampoliną do sławy stały się dla niego występy na legendarnym festiwalu w Woodstock. Zdobył ogromną popularność po obu stronach oceanu. Pozostał aktywnym muzykiem praktycznie do końca swoich dni. Ostatnią płytę studyjną, dwudziestą w dorobku, wydał dwa lata temu. Prawdopodobną przyczyną śmierci był rak płuc. Miał 70 lat.
Krzysztof Krauze (fot. PAT/Krzysztof Kurek)
Polski reżyser i scenarzysta filmowy. Był wielokrotnie nagradzany na polskich i zagranicznych festiwalach. W 2006 roku lekarze zdiagnozowali u niego raka prostaty. Krauze kilkakrotnie opowiadał w wywiadach o swoich zmaganiach z chorobą. W jednym z nich przyznał, że wiele czasu spędził na myśleniu o eutanazji. – Śmierć to czasami jedyne lekarstwo na życie. Chcę mieć do niego prawo. Chcę mieć na nie receptę, niech leży przy łóżku. I nie zawaham się jej użyć. Agonia w torturach z nagrodą w zaświatach? – mówił w jednym z wywiadów. Ostatnim filmem wyreżyserowanym przez Krauzego (wspólnie z żoną Joanną Kos-Krauze) była „Papusza” – obraz, który przedstawia życie romskiej poetki Bronisławy Wajs. Wcześniej nakręcił „Gry uliczne”, „Mój Nikifor”, „Dług”, „Plac Zbawiciela”. Zmarł w Wigilię. Miał 61 lat.
Stanisław Barańczak (fot. Ela Lempp)
Poeta i krytyk literacki. Był tłumaczem poezji, jednym z najważniejszych twórców Nowej Fali. W 1968 roku ukazał się jego pierwszy tomik wierszy „Korekta twarzy”. Jako jeden z liderów Pokolenia ‘68 w swojej twórczości dał świadectwo nie tylko przeżyciom Marca '68 i Grudnia ‘70, ale też codziennego życia w PRL. Na początku lat 80. zaangażował się w wielkopolską Solidarność. W 1981 roku wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Tam wykładał na Uniwersytecie Harvarda w katedrze literatury polskiej. Dwa lata później związał się z paryskimi „Zeszytami Literackimi”. Był także redaktorem naczelnym „The Polish Review”. Używał pseudonimów (m.in.) Barbara Stawiczak oraz Szczęsny Dzierżankiewicz i Feliks Trzymałko. Prywatnie brat pisarki Małgorzaty Musierowicz. Zmagał się z chorobą Parkinsona. Miał 68 lat.

STYCZEŃ 2015
(fot. TVP1)
Wybitny polski pisarz, scenarzysta i reżyser. Urodził się w 1926 r. w Nowej Wilejce, obecnie dzielnicy Wilna. W czasie II wojny światowej walczył w szeregach Armii Krajowej. Poświęcił temu swoją pierwszą książkę „Rojsty”. Autor m.in. „Małej Apokalipsy”, czy „Kalendarza i klepsydry”. Od początku kariery pisarskiej i publicystycznej Tadeusz Konwicki angażował się także w działalność filmową. Jego debiut reżyserski to „Ostatni dzień lata”. W 1966 r. wraz z Jerzym Kawalerowiczem odebrał nagrodę na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Cannes za scenariusz do „Faraona”. olejne filmy: „Zaduszki”, „Salto”, „Jak daleko stąd, jak blisko”, „Dolina Issy” (wg powieści Czesława Miłosza), opowieść o „Dziadach” Adama Mickiewicza „Lawa” potwierdziły niepowtarzalny charakter kina Konwickiego, który uważany jest za współtwórcę polskiej szkoły filmowej i kina autorskiego. Zmarł po długiej chorobie w wieku 88 lat.
(fot. Wikipedia )
Był premierem, marszałkiem sejmu, pełnił też funkcję przewodniczącego SLD. Oleksy od kilku miesięcy wiedział, że jego stan się pogarsza. Tuż przed świętami Bożego Narodzenia polityk w wywiadzie dla „Rzeczpospolitej” mówił, że planuje swój pogrzeb. - Na moim pogrzebie ma nie być ckliwo. Sam nagram przemówienie. Bo co, wyjdzie mi ktoś i będzie pieprzył nieszczerze? - mówił były premier, zaznaczając, że pochówek ma być kościelny. Oleksy urodził się w Nowym Sączu. W latach 1969-1990 należał do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej, później był jednym z założycieli powstałej na bazie PZPR Socjaldemokracji RP. W latach 1989–1991 sprawował mandat posła na Sejm kontraktowy z ramienia PZPR, następnie do 2005 posła na Sejm I, II, III i IV kadencji wybieranego z listy SLD w okręgu siedleckim. Był też ministrem spraw wewnętrznych i administracji w rządzie Leszka Millera oraz posłem do Parlamentu Europejskiego. – Był człowiekiem kompromisu, potrafił dogadać się z każdym, od prawa do lewa – podkreślała Aleksandra Jakubowska rzeczniczka w rządzie Oleksego.
(fot. Pascal Le Segretain / Getty Images)
Anita Ekberg, znana była najbardziej z filmu „La Dolce Vita” Federico Felliniego. Urodzona w Szwecji aktorka zagrała w kilkudziesięciu filmach. Otrzymała tytuły Miss Szwecji i Miss Universe, mieszkała przez kilkadziesiąt lat we Włoszech. Scena jej kąpieli w rzymskiej Fontannie di Trevi z Marcello Mastroiannim przeszła do historii jako jedna z najbardziej znanych w historii kina. Miała 83 lata.
(fot. Yves Forestier/Getty Images)
Jego największe i najbardziej znane przeboje to „Goodbye My Love Goodbye” oraz „My Friend The Wind”. Urodził się 15 czerwca 1946 roku w Egipcie, w rodzinie greckich imigrantów. Szczyt kariery artysty przypadał na lata 70. Kilkakrotnie można go było zobaczyć i posłuchać na koncertach w Polsce. Pierwszy raz wystąpił w 1979 roku w Sopocie. W 2009 roku Roussos wydał płytę „Demis”, która miała być jego wielkim powrotem.– Był dla mnie symbolem radości życia, takiej greckiej niefrasobliwości, umiejętności cieszenia się tym co się ma. Miał w sobie taką naturalną, charakterystyczną dla południowych narodów radość życia – wspomina dziennikarka muzyczna Maria Szabłowska. Miał 68 lat.
(fot. arch.TVP/Jan Bogacz)
Estrada to był jego żywioł. Piosenkarz, gitarzysta i kompozytor przez wiele lat współpracował z Polskim Radiem, występował w programie „Podwieczorek przy mikrofonie”, a także za granicą. Nagrał kilka płyt, a jego największym przebojem była piosenka „Cicha woda”, którą zaśpiewał jako pierwszy. Zbigniew Kurtycz skomponował m.in. „Jadę do ciebie tramwajem” (słowa Janusza Odrowąża) czy „Wołam cię” (słowa M. Walewski). Od 1966 roku występował w duecie z żoną Barbarą Dunin. Występował też w wielu zespołach muzycznych. Z zespołem artystycznym 3. Dywizji Strzelców Karpackich przeszedł szlak bojowy jako żołnierz 2. Korpusu Polskiego Władysława Andersa. W 1946 wrócił do Polski i śpiewał m.in. jazz, rock and roll i ballady. Miał 95 lat.
(fot. Wikipedia)
Nazywano go „ikoną śląskiego bluesa”. Był oddany bluesowi, miał świetny kontakt z publicznością jak wspominał go Ireneusz Dudek. Pisano o nim, że był „niekwestionowany mistrz i wirtuoz harmonijki Ustnej”. Młodszy brat znanego z grupy SBB Józefa Skrzeka. Brał udział w licznych koncertach i festiwalach (m.in. Rawa Blues Festival), nagraniach, filmach i programach telewizyjnych. Wielokrotnie wyróżniany i nagradzany. Działalność artystyczną rozpoczął na początku lat 70. Od 1972 r. Jan „Kyks” Skrzek, Leszek Winder, Michał „Gier” Giercuszkiewicz i Jerzy „Kawa” Kawalec grali razem pod nazwą Apogeum, a następnie - Bezdomne Psy. W 2003 r., po śmierci Kawalca, gdy jego miejsce zajął Mirosław Rzepa, powstała Śląska Grupa Bluesowa. Muzycy współpracowali m.in. z grupami SBB, Dżem, Cree, Kwadrat, a także z Józefem Skrzekiem, Tadeuszem Nalepą, Ireneuszem Dudkiem, Ryszardem Skibińskim, Ryszardem Riedlem, Zbigniewem Hołdysem, Martyną Jakubowicz. Miał 61 lat.
LUTY 2015
(fot. arch. PAP/Przemek Wierzchowski)
Był legendą polskiego dziennikarstwa sportowego. Relacjonował najważniejsze wydarzenia, zwłaszcza dotyczące lekkoatletyki i tenisa. Wychował całe pokolenia dziennikarzy sportowych. Widzowie i słuchacze cenili jego barwny styl mówienia i ogromną wiedzę. Jego komentarzy z dwunastu letnich i zimowych igrzysk olimpijskich w latach 1956-1980 słuchały miliony kibiców. Pracę rozpoczął w 1946 roku w „Kurierze Szczecińskim”. Zanim poświęcił się pracy dziennikarskiej był tenisistą, przed wojną m.in. wicemistrzem Polski juniorów. Bohdan Tomaszewski to autor książek: „Dziesięć moich olimpiad”, „Łączymy się ze stadionem”, „Pożegnalna defilada”, „Proszę o klucz”, „Przeżyjmy to jeszcze raz”, „Romantyczne mecze”, „Do ostatniego tchu”, „Wimbledon”. Uczestnik Powstania Warszawskiego, laureat wielu nagród dziennikarskich, m.in. „Złotego pióra” i „Złotego mikrofonu”. W 2005 roku odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Miał 93 lata.
(fot. Dmitry Korotayev/Getty Images)
Jeden z liderów rosyjskiej opozycji. Były wicepremier został zastrzelony w centrum Moskwy, w pobliżu Kremla. Władimir Putin potępił zabójstwo Niemcowa, twierdząc, że „mogła to być prowokacja”. Opozycyjni politycy nie mają wątpliwości, że jest to mord polityczny. Niemcow na dwie godziny przed śmiercią udzielił wywiadu rozgłośni Echo Moskwy. Mówił m.in. o planach zorganizowania przez opozycję dużej demonstracji w rosyjskiej stolicy. Ostro krytykował politykę prezydenta Władimira Putina, zwłaszcza zaangażowanie Rosji w konflikcie na Ukrainie, określając je jako rosyjską agresję. W latach 90. był bliskim współpracownikiem Borysa Jelcyna. Na przełomie lat 1997/98 pełnił funkcję wicepremiera. Miał 55 lat.
MARZEC 2015
(fot.arch.PAP/Andrzej Rybczyński)
Znana z roli policjantki Maryli Chmiel w filmie Jacka Bromskiego „U Pana Boga za miedzą” i Marysi Kowalczyk w serialu „Klan”. Ostatni raz na dużym ekranie pojawiła się w 2013 roku w filmie Macieja Pieprzycy „Chce się żyć”. Była absolwentką warszawskiej PWST z 1994 roku. Do 2002 roku pracowała w warszawskim Teatrze Dramatycznym. Od kilku lat walczyła z nowotworem. Miała 43 lata.
(fot. Ian Gavan/Getty Images)
Brytyjski autor fantastyki i m.in. cyklu powieści „Świat dysku”, „Trylogii Nomów” i „Trylogii Johny'ego Maxwella”. Jego książki rozeszły się w świecie w ponad 50 milionach egzemplarzy i w 33 językach. Był laureatem amerykańskiej nagrody dla autorów literatury dziecięcej Carnegie Medal i kawalerem Orderu Imperium Brytyjskiego. Pierwsza powieść Pratchetta, pod tytułem „Dywan”, ukazała się w 1971 roku. W świadomości miłośników fantastyki pisarz najbardziej zapisał się jednak książkami z serii „Świat Dysku”, z których pierwszą – „Kolor magii”, wydał w 1983 roku. W ramach cyklu ukazały się takie cenione przez czytelników powieści jak „Straż! Straż” czy „Czarodzicielstwo”. Dzięki swojej twórczości, odniósł międzynarodowy sukces, a jego książki stały się klasyką literatury fantasy. W 1998 roku pisarz został odznaczony Orderem Imperium Brytyjskiego. Jego dzieła otrzymały wiele prestiżowych nagród, a pisarz otrzymał kilka doktoratów honoris causa. Od wielu lat zmagał się z chorobą Alzeihmera. Miał 66 lat.
KWIECIEŃ 2015
Janusz Kurczab (fot. TVP)
Wybitny polski taternik i alpinista, autor wielu artykułów i książek o tematyce górskiej i wspinaczkowej, instruktor alpinizmu. Wytyczył wiele szlaków w Tatrach, Alpach i Karakorum, łącznie z zaawansowaną próbą zdobycia K2. Uprawiał również szermierkę. Zdobył indywidualnie dwa złote medale mistrzostw Polski i aż 14 w drużynie. Uczestnik igrzysk olimpijskich w 1960 roku w Rzymie, razem z zespołem Legii Warszawa wywalczył pierwszy w historii polskiego sportu drużynowy Pucharu Europy (1961). 25 kwietnia 2015 został pośmiertnie odznaczony przez prezydenta RP Bronisława Komorowskiego Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne zasługi dla rozwoju sportów wysokogórskich, za promowanie imienia Polski w świecie”. Miał 77 lat.
(fot. arch.TVP/Jan Bogacz)
Polski dziennikarz i krytyk muzyczny. W 2006 został redaktorem naczelnym miesięcznika „Laif”. Od maja 2007 do lutego 2010 kierował działem Kultura i Styl tygodnika „Wprost”. Przez osiem lat pracował w „Gazecie Wyborczej” jako dziennikarz i krytyk muzyczny. W połowie lat 90. założył wraz z Wojciechem Pilichowskim krótko działający zespół Karate Musiq. Był jurorem w trakcie czterech edycji polskiej wersji programu „Idol”. Następnie prowadził autorski program „Mop Man”. Pełnił funkcję rzecznika Przystanku Woodstock. Aktywnie popierał Unię Wolności. W 2005 był wśród założycieli Partii Demokratycznej i działał w tym ugrupowaniu. W 2006 bezskutecznie ubiegał się o mandat radnego Warszawy z listy Zielonych 2004. W 2011 jako członek Ruchu Palikota bez powodzenia kandydował z listy tej partii do Sejmu. Po przekształceniu tego ugrupowania w Twój Ruch w 2013, został członkiem nowej partii. W 2014 bezskutecznie kandydował do Parlamentu Europejskiego. Przyczyną śmierci Leszczyńskiego były „zaburzenia metaboliczne” związane z cukrzycą. Miał 48 lat.
(fot. arch.TVP/Jan Bogacz)
Jest nazywana mistrzynią portretowania kobiet, najważniejszą przedstawicielką nurtu kina kobiecego w filmie polskim. Jeden z jej pierwszych filmów nosi tytuł „Dziewczyna i gołębie” (1973 r.). Za kanwę scenariusza posłużyło opowiadanie Jarosława Iwaszkiewicza. W obsadzie znaleźli się m.in. Jadwiga Jankowska-Cieślak i Andrzej Seweryn. W 1980 r. Sass, na podstawie własnego scenariusza, zrealizowała film „Bez miłości”, za który zdobyła nagrody na festiwalach w Gdańsku i niemieckim Mannheim. Dwa lata później Sass wyreżyserowała „Krzyk” uhonorowany Nagrodą CAALA na festiwalu w San Sebastian. Jest też autorką filmów „Dziewczęta z Nowolipek oraz „Pokuszenie”. Ostatni film Barbary Sass, z 2011 roku, thriller inspirowany prawdziwymi wydarzeniami – losem sióstr betanek z Kazimierza Dolnego, nosi tytuł „W imieniu diabła”. – Przez lata usiłowałam coś tam robić, ale nigdy nie było tak jak chciałam. Pozostawał niedosyt i świadomość, że czas płynie. Wreszcie zrozumiałam, że jeżeli nie dokonam zwrotu w swoim życiu, do końca pozostanę popychadłem. Uderzyłam pięścią w stół i nagle zaczęto mnie dostrzegać, stałam się partnerką do rozmów – mówiła o początkach swojej kariery w jednym z wywiadów. Miała 78 lat.
Władysław Bartoszewski (fot. wikipedia.org)
W oczach przyjaciół był postacią barwną i nietuzinkową. Powtarzali zachwyty nad jego witalnością i energią, optymizmem, encyklopedyczną pamięcią, doświadczeniem. Stałym elementem opowieści o nim było to, że mówił on bardzo szybko i – gdy zabierał głos – bardzo długo. Urodził się w 1922 r. w Warszawie. We wrześniu 1940 r. został aresztowany przez Niemców i wywieziony do Auschwitz, gdzie był więziony do kwietnia 1941 r. W 1942 r. związał się z konspiracją; wstąpił do AK i rozpoczął współpracę z Radą Pomocy Żydom „Żegota”. Uczestniczył w Powstaniu Warszawskim. W 1946 r. został aresztowany pod zarzutem szpiegostwa i skazany na karę więzienia, którą odbywał do 1948 r. Kolejny raz aresztowany w grudniu 1949 r. W maju 1952 r. skazany na 8 lat więzienia za szpiegostwo. W sierpniu 1954 r. dostał roczną przerwę w karze. Po uwolnieniu zajął się publicystyką, współpracował m.in. z tygodnikiem „Stolica” i „Tygodnikiem Powszechnym”, wykładał historię. –Pamiętam, że staliśmy przy łazience, w korytarzu, bo krzeseł nie starczyło, część z nas siedziała na parapetach, na podłodze i słuchaliśmy – wspominał Stefan Niesiołowski. Został uhonorowany przez Instytut Yad Vashem tytułem Sprawiedliwego Wśród Narodów Świata. Był honorowym obywatelem państwa Izrael. W latach 1990-95 był ambasadorem Polski w Austrii, później przez kilka miesięcy szefem MSZ w rządzie Józefa Oleksego. W 2007 r. Bartoszewski stanął na czele komitetu honorowego Platformy Obywatelskiej przed przedterminowymi wyborami parlamentarnymi. Był laureatem wielu nagród, odznaczeń i wyróżnień, m.in. Orderu Orła Białego, Krzyża Wielkiego Orderu Zasługi RFN, papieskiego Orderu św. Grzegorza Wielkiego, Krzyża Wielkiego Zakonu Rycerskiego i Szpitalnego św. Łazarza z Jerozolimy. Napisał ok. 1,5 tys. artykułów i ok. 40 książek. Miał 93 lata.
Gunter Grass (fot. wikipedia.org)
Pisarz i poeta, laureat literackiej nagrody Nobla, którą otrzymał w 1999 roku. Pochodził z Gdańska, w tym mieście toczy się także akcja jego najbardziej znanych dzieł. Najbardziej znany jest z tzw. trylogii gdańskiej, na którą składały się powieści „Blaszany bębenek”, „Kot i mysz” oraz „Psie lata”. W czasie drugiej wojny światowej służył w niemieckiej armii, o czym poinformował dopiero w 2006 roku. Okoliczności jego służby w Waffen-SS wywołały wiele kontrowersji. Gdy sprawa wyszła na jaw, pisarzowi grożono odebraniem tytułu Honorowego Obywatela Gdańska. Po drugiej wojnie światowej zamieszkał w Berlinie Zachodnim. Z wykształcenia był rzeźbiarzem. Oprócz pisarstwa zajmował się grafiką i projektował okładki do własnych książek. Politycznie angażował się po stronie socjalistycznego SPD. Jest uznawany za jednego z najważniejszych orędowników pojednania polsko–niemieckiego. Miał 87 lat.
MAJ 2015
Krzysztof „Zbytek” Zbytniewski (fot. tvp.info)
Kochał sztukę, muzykę i podróże, a nade wszystko swoją rodzinę. Krzysztof Zbytniewski albo jak wszyscy go nazywali, „Zbytek”, był człowiekiem pełnym pasji. W maju jego serce zatrzymało się na zawsze. Nasz kolega, dziennikarz i wydawca portalu tvp.info miał 44 lata. Wcześniej pracował w „Życiu Warszawy”, „Wprost” i „Super Expressie”.
B. B. King (fot. wikipedia.org)
Najbardziej rozpoznawalny bluesowy muzyk, dzięki swojemu stylowi zyskał przydomek „Król Bluesa”. Urodził się w 1925 roku, jako muzyk występował od 1947 roku. W ciągu 70 lat kariery muzycznej zagrał blisko 15 tys. koncertów i nagrał ok. 100 albumów. Zdobył 15 nagród Grammy, w tym sześć za najlepszy album bluesowy. W 1987 roku otrzymał tę nagrodę za osiągnięcia życia. Jest uznawany za jednego z najważniejszych gitarzystów wszech czasów, a także jednego z trzech najwybitniejszych bluesmanów, obok Alberta Kinga i Freddiego Kinga. Był też wokalistą i autorem tekstów. W Blues Hall of Fame B.B. King znalazł się w 1980 roku. Do Rock and Roll Hall of Fame trafił siedem lat później. W 2003 roku znalazł się na trzecim, a w 2011 roku na szóstym miejscu listy 100 największych gitarzystów wszech czasów magazynu „Rolling Stone”. W 2014 roku jego trasa koncertowa została przerwana z powodu wycieńczenia muzyka. Miał 89 lat.
CZERWIEC 2015
Jan Prochyra (fot. arch.PAP/Paweł Kula)
Urodził się w Krakowie i tam też ukończył Szkołę Teatralną. Zadebiutował na wielkim ekranie w 1971 roku w filmie „Milion za Laurę” Hieronima Przybyła. Na swoim koncie miał ponad 70 produkcji. Widzowie kojarzą go przede wszystkim z ról w filmach „Nad Niemnem” i „Stara baśń”. Był głosem Kłapouchego w bajce o Kubusiu Puchatku Ostatnią rolę zagrał u Jerzego Stuhra w filmie „Obywatel”. W latach 2003-2011 pełnił funkcję dyrektora artystycznego Teatru Rampa w Warszawie. Pracował również dla Teatru Polskiego Radia oraz na deskach teatrów we Wrocławiu i Krakowie. – Teatr nie może zapominać o swojej edukacyjnej funkcji, bo w przeciwnym razie za parę lat nie będzie dla kogo grać. Ludzie znajdą gdzie indziej rozrywkę, bo od teatru się odwrócą – mówił. Miał 66 lat.
Chrostophar Lee (fot. Pier Marco Tacca/Getty Images)
Był hrabią Drakulą, walczył z Jamesem Bondem i próbował zawładnąć światem jako mroczy czarnoksiężnik Saruman. Grał niemal u wszystkich ważnych reżyserów i znał mnóstwo filmowych gwiazd. Wystąpił w blisko 300 produkcjach filmowych, takich jak: „Władca Pierścieni”, „Gwiezdne wojny”, „Dracula”, „Hobbit : Bitwa pięciu Armii”. To niepobity rekord. Dał się też poznać z zamiłowania do muzyki heavy metal. W grudniu 2012 roku opublikowany został album „A Heavy Metal Christmas” z wykonywanymi przez niego heavymetalowymi coverami dwóch piosenek bożonarodzeniowych. Miał 93 lata.
Jules Bianchi (fot. Mark Thompson/Getty Images)
5 października, podczas wyścigu o Grand Prix Japonii na torze Suzuka, Francuz uderzył z dużą prędkością w znajdujący się na poboczu samojezdny dźwig. Doznał rozległego uszkodzenia mózgu i był w śpiączce. „Jules walczył do samego końca, jak zawsze, ale dzisiaj jego walka dobiegła końca” – napisała w oświadczeniu rodzina kierowcy. Bianchi zmarł w szpitalu w Nicei, rodzinnym mieście na południu Francji. Miał 25 lat.
Kurt Weber (fot. Wikipedia/Vetulani)
Operator filmowy uważany za jednego z twórców polskiej szkoły filmowej, autor zdjęć do takich filmów jak: „Baza ludzi umarłych” i „Salto”. Przed Holocaustem rodzina Weberów schroniła się w Związku Radzieckim. Tam też Weber chodził do szkoły i ukończył kurs kinooperatorów. W 1946 roku wrócił z rodziną do Polski. Po nieudanym egzaminie na medycynę wyjechał do Niemiec, gdzie przez rok pracował w kinie objazdowym. Ukończył łódzką szkołę filmową, gdzie był asystentem Stanisława Wohla. Następnie jako profesor prowadził wykłady i był dziekanem Wydziału Operatorskiego (do 1969 roku). Koniec lat 50. i połowa 60. to najlepszy, najbardziej twórczy okres pracy dla Kurta Webera. Debiutował w 1958 r. zdjęciami do filmu „Baza ludzi umarłych”. Po 1969 r. wyemigrował do Republiki Federalnej Niemiec, gdzie pracował zarówno jako operator, jak i wykładowca. „Jakie cechy powinien wykazywać młody człowiek, który chce zostać operatorem? Powinien mieć wyobraźnię jak Leonardo da Vinci, powinien mieć siłę przebicia jak czołg i umiejętność dostosowania się do sytuacji jak kurtyzana” – odpowiedział Weber, poproszony o rady dla młodych operatorów. Mówił również, że scenariusz jest jedynie impulsem, natomiast operator powinien umieć wyobrazić sobie cały film jeszcze przed rozpoczęciem zdjęć. Miał 78 lat.
LIPIEC 2015
Krystyna Siesicka (fot. TVP)
Pisarka i autorka książek dla młodzieży. Podczas II wojny światowej Krystyna Siesicka działała w Związku Harcerstwa Polskiego, brała udział w Powstaniu Warszawskim. Jej pierwsza powieść „Zapałka na zakręcie”, wydana w 1966 r., stała się bestsellerem i jest do dziś chętnie czytana przez młodzież. Ostatnią książkę, „Ulica Świętego Wawrzyńca”, wydała w 2010 roku. W sumie ukazało się ponad 30 powieści jej autorstwa. Jest też autorką scenariuszy takich filmów fabularnych jak: „Urszula” z Ryszardą Hanin, „Jezioro osobliwości”, czy „Żuraw i czapla”. Za swoją twórczość była wielokrotnie wyróżniana. W 1972 r. nagrodą Orle Pióro, w 2000 r. Medalem Polskiej Sekcji Międzynarodowego Kuratorium Książki Dziecięcej (IBBY), a w 2008 r. Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis. Ostatnie z odznaczeń jest nadawane przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego osobie lub instytucji wyróżniającej się w dziedzinie twórczości artystycznej. Miała 87 lat.
Waldemar Ochnia (fot. arch.PAP/Piotr Rybarczyk)
Nazywany był człowiekiem o stu głosach i artystą kabaretowym. Występował w audycji Polskiego Radia „Podwieczorek przy mikrofonie". W satyrycznym programie „Polskie Zoo" emitowanym w TVP w latach 1991-1993 podkładał głos do szakala (Włodzimierza Cimoszewicza), lisa (Adama Michnika) i goryla (Janusza Rewińskiego). Naśladował też m.in. głosy Lecha Wałęsy, Józefa Oleksego, Andrzeja Leppera, czy Hanki Bielickiej. – Od wczesnego dzieciństwa wykazywałem zdolności aktorskie i predyspozycje do naśladowania głosów i dźwięków, za co dostawałem w dzienniczku uwagi, a od rodziców burę – pisał na swojej stronie internetowej. Do swoich sukcesów artystycznych zaliczał występy w wielu programach telewizyjnych takich jak: „Szopki Noworoczne”, „Polskie Zoo”, „ Akropoland”, „ Czar Par", „ Kryszak Show”, „ Kanał 5”, „Rozmówki Polsko – Polskie” , „Podwieczorek z Polonią”, „Dyżurny Satyryk kraju”, „Bigosowa i szwagry”. Zmarł po długiej walce z chorobą nowotworową. Miał 63 lata.
Bobbi Kristina Brown (fot. Vittorio Zunino Celotto/Getty Images)
Była córką piosenkarki Whitney Houston. Zmarła pół roku po tym, gdy znaleziono ją nieprzytomną w wannie w jej rodzinnym domu w Roswell w stanie Georgia. Miało to miejsce 31 stycznia, 11 dni przed trzecią rocznicą śmierci jej matki, którą również odnaleziono w wannie po przedawkowaniu narkotyków. Dziewczyna miała trudne dzieciństwo. Przez lata obserwowała awantury rodzinne, które wszczynał jej ojciec, piosenkarz Bobby Brown. Dochodziło także do przypadków przemocy domowej. Bobbi Kristina nie miała też prywatności, niemal każdy jej krok śledzili paparazzi. Dziewczyna wcześnie zaczęła zażywać narkotyki. Trafiała na odwyk, ale nie potrafiła wytrzymać w trzeźwości. Nie pomagał w tym toksyczny związek z przyrodnim bratem Nickiem Gordonem, który miał ją bić i znęcać się nad nią psychicznie. To on miał według śledczych przyczynić się do jej śmierci. Bobbi Kristina otrzymała po matce fortunę szacowaną na ok. 20 mln dol. Miała 22 lata.
Omar Sharif (fot. Andrew H. Walker/Getty Images)
Karierę aktora rozpoczął w połowie lat pięćdziesiątych, najpierw grając w filmach egipskich. Na planie jednego z nich, „Płonącego słońca” z 1954 roku, spotkał egipską aktorkę o statusie gwiazdy, Faten Hamamę, którą następnie poślubił. Drzwi do kariery światowej otworzyła Sharifowi, w 1962 roku, rola w brytyjskiej produkcji przygodowej „Lawrence z Arabii” w reżyserii Davida Leana. Film nagrodzono siedmioma Oscarami, on otrzymał nominację do statuetki w kategorii aktor drugoplanowy. Oscara nie zdobył, jednak za tę samą rolę otrzymał w Ameryce Złoty Glob od Hollywoodzkiego Stowarzyszenia Prasy Zagranicznej. Wystąpił m.in. w filmach „Upadek Cesarstwa Rzymskiego”, „Doktor Żywago”. a rolę w filmie „Pan Ibrahim i kwiaty Koranu”, o przyjaźni żydowskiego chłopca i starego kupca-muzułmanina, zdobył nagrodę w Wenecji oraz francuskiego Cezara. W Wenecji Sharifowi przyznano również honorowego Złotego Lwa za całokształt dorobku artystycznego, obejmującego ponad sto filmowych ról Wielką pasją Omara Sharifa był brydż. Aktor napisał na jego temat kilka książek, teksty poświęcone brydżowi publikował również w gazecie „Chicago Tribune”. W latach 90. do sprzedaży trafiła gra komputerowa „Omar Sharif Bridge”, którą artysta zgodził się firmować własnym nazwiskiem. Miał 83 lata.
Jan Kulczyk (fot. Wikipedia.org)
„Ważne jest to, żeby każdy miał swoją własną receptę na życie. Ja boję się mistrzów, którzy wszystko wiedzą, wszystko posiedli, a teoria to bardzo daleka droga do praktyki” – mówił jeden z największych polskich przedsiębiorców. Miał tytuł doktora prawa. W świat biznesu wszedł w 1981 r., zakładając firmę handlu zagranicznego Interkulpol. W 1988 roku wszedł do branży motoryzacyjnej, tworząc pierwszą w Polsce sieć dystrybucji samochodów marki Volkswagen. W 1991 r. powstał Kulczyk Holding, który od 2007 r. wchodzi w skład grupy Kulczyk Investment House. Był najbardziej aktywnym na arenie międzynarodowej polskim biznesmenem. Działał w Europie, Afryce, Ameryce Południowej. W Afryce jego wizytówką był notowany na giełdzie w Londynie Ophir Energy, który specjalizuje się w poszukiwaniach węglowodorów na dnie morza. Działał w sektorze energetyki, ropy naftowej i gazu, surowców mineralnych, infrastruktury i nieruchomości, aktywny na arenie międzynarodowej. Współzałożyciel i wieloletni prezes Polskiej Rady Biznesu, przewodniczył Polsko-Niemieckiej Izbie Przemysłowo-Handlowej. Zmarł w Wiedniu w wyniku powikłań pooperacyjnych. Miał 65 lat.
Jacek Mojkowski (fot. TVP)
Redaktor naczelny dwutygodnika „Forum” od 2001 roku, a od 1986 roku związany z tygodnikiem „Polityka”. Karierę dziennikarską rozpoczął w latach 80. XX wieku. Najpierw współpracował z dziennikiem „Życie Warszawy”, potem od 1986 roku związał się z tygodnikiem „Polityka”. Pisał głównie o ekonomii, tworzył reportaże i był publicystą. Zajmował się głównie problematyką ekonomiczną i polityką. Był jednym z najbardziej znanych polskich reporterów i publicystów. Zmarł po walce z ciężką chorobą. Miał 61 lat.
SIERPIEŃ 2015
(fot. YouTube)
Były piłkarz między innymi Korony Kielce, Polonii Bytom, Lechii Gdańsk Wisły Płock, Siarki Tarnobrzeg i Olimpii Grudziądz. Rozegrał niemal 50 meczów w ekstraklasie, w których strzelił 10 goli. W ubiegłym roku zakończył karierę sportową. Zmarł na zawał serce. Miał 31 lat.
Justin Wilson (fot. Nick Laham/Getty Images)
Były kierowca Formuły 1 zmarł w wyniku uderzenia w głowę częścią karoserii jadącego przed nim bolidu podczas wyścigu Pocono Raceway w zawodach serii IndyCar. Choć miał kask, obrażenia były zbyt poważne i lekarzom nie udało się uratować Brytyjczykowi życia. Dzięki swojej decyzji o przekazaniu organów do transplantacji Wilson uratował życie sześciu innych osób. Miał 37 lat.
Józef Wesołowski (fot. arch.PAP/ORLANDO BARRIA)
Oskarżony został o czyny pedofilii, posiadanie i pobieranie materiałów pornografii dziecięcej oraz materiałów pochodzących z przestępstwa, a także wyrządzenie poważnych krzywd osobom nieletnim w wieku od 13 do 16 lat. Skandal z jego udziałem wybuchł na początku września 2013 roku. Media ujawniły, że kilkanaście dni wcześniej, 21 sierpnia, abp Wesołowski został zwolniony ze stanowiska nuncjusza apostolskiego na Dominikanie i delegata w Portoryko. Funkcję sprawował przez ponad 5 lat z nominacji Benedykta XVI. Wcześniej pełnił funkcje dyplomatyczne za czasów Jana Pawła II w różnych krajach świata. Został znaleziony martwy rano w swoim mieszkaniu. Miał 67 lat.
Jerzy Kamas (fot. TVP)
Najbardziej kojarzony będzie z rolą Wokulskiego w ekranizacji „Lalki”. Miłośnicy teatru zapamiętają Kamasa z licznych ról w teatrze Ateneum, gdzie pracował od 1971 r. Grał tam w spektaklach reżyserowanych m.in. przez Macieja Prusa, Janusza Warmińskiego i Kazimierza Kutza. W ostatnich latach w teatrze Ateneum występował m.in. w spektaklach: „Król Edyp” Sofoklesa, „Zmierzch” Izaaka Babla, „Zbrodnia i kara” Fiodora Dostojewskiego. Był chory na raka. Miał 77 lat.
WRZESIEŃ 2015
Piotr Cieślak (fot. arch. PAP-Andrzej Rybczyński)
Karierę rozpoczął na początku lat 70-tych. Na początku był aktorem Puławskiego Studium Teatralnego. Następnie grał w Teatrze Studio w Warszawie. Jako aktor pracował jeszcze w latach 80-tych. Później zajął się reżyserią. W latach 1983-1991 był reżyserem w warszawskim Teatrze Powszechnym. Od 1993 roku pracował jako dyrektor artystyczny w Teatrze Dramatycznym w Warszawie. Cieślak był także wychowawcą młodzieży. Od roku 1973 wykładał w PWST w Warszawie, w latach 1987-90 pracował jako prodziekan Wydziału Aktorskiego. W latach 1990-1993 był prorektorem tej uczelni. Miał 67 lat.
(fot. YouTube)
Mistrz NBA z 1983 roku z Philadelphia 76ers i trzykrotnie wybierany najbardziej wartościowym zawodnikiem ligi. Lista jego osiągnięć i wyróżnień jest bardzo długa. Wystarczy wspomnieć, że wybrano go jednym z 50 najlepszych koszykarzy w historii NBA i został wprowadzony do koszykarskiej Hali Sław. W karierze zdobył 29 580 punktów, co w chwili zakończenia kariery było trzecim najlepszym wynikiem w historii. Potem wyprzedzili go jeszcze Michael Jordan, Karl Malone i Kobe Bryant. Zmarł na zawał serca. Miał 60 lat.
Marcin Wrona (fot. wikipedia.org)
Był twórcą filmów: „Moja krew”, „Chrzest”, „Telefono” i „Człowiek magnes”, a także reżyserem serialu TVP „Ratownicy”. Wyreżyserował wiele nagradzanych spektakli Teatru Telewizji, m.in. „Kolekcję” wg Harolda Pintera, a także „Moralność pani Dulskiej” Gabrieli Zapolskiej z Magdaleną Cielecką w roli głównej. Zajmował się także reżyserią teatralną. Otrzymał wiele nagród i wyróżnień. Od 2006 roku wykładał reżyserię na Wydziale Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego. Był członkiem Europejskiej i Polskiej Akademii Filmowej. Najnowszy film Marcina Wrony, „Demon”, startował w konkursie głównym trwającego w Gdyni 40. Festiwalu Filmowego. Ciało reżysera w dniu ogłoszenia werdyktu znaleziono w pokoju hotelowym. Okazało się, że popełnił samobójstwo. Miał 42 lata.
Jackie Colins (fot. WPA Pool/Getty Images)
Jackie Collins urodziła się w Londynie, ale już w młodości przeniosła się do amerykańskiej Kalifornii, gdzie mieszkała jej starsza siostra, aktorka Joan Collins, znana później głównie z roli Alexis w telewizyjnym serialu „Dynastia”. Pisarce niezwykłą popularność przyniosły powieści, których akcja toczy się w Hollywood, w świecie ludzi bogatych i sławnych, w świecie pełnym namiętności, intryg i zdrady. Jej książki ukazały się w wielomilionowych nakładach w ponad 40 krajach, także w Polsce. Wiele z nich zostało przeniesionych na ekran. Miała 77 lat.
PAŹDZIERNIK 2015
Stanisław Kociołek (fot. arch.PAP/Tomasz Gzell)
Były wicepremier PRL sądzony za przyczynienie się do masakry robotników na Wybrzeżu w grudniu 1970 r. Miał być w gronie osób, które podjęły decyzję o strzelaniu do protestujących przeciwko podwyżce cen żywności. Po wydarzeniach Kociołek stracił posadę wiceministra i został przesunięty do dyplomacji. Był ambasadorem PRL w Belgii, Luksemburgu, Tunezji i Związku Radzieckim. Kociołka nazywano „katem Trójmiasta”. Określenie to stworzył Krzysztof Dowgiałło, autor piosenki „Ballada o Janku Wiśniewskim”. Sądy prawomocnie uniewinniły Kociołka, argumentując, że nie da się wykazać, iż działania wicepremiera przyczyniły się do tragedii. W kwietniu Sąd Najwyższy uchylił uniewinnienie, kierując proces przed sąd w Gdańsku. Wobec śmierci podejrzanego, postępowanie w jego sprawie zostanie umorzone. Miał 82 lata.
Franciszek Walicki (fot. arch.PAP/Adam Warżawa)
Uważany jest za „ojca chrzestnego” polskiego rocka. Był autorem tekstów piosenek, dziennikarzem i publicystą – jedną z najważniejszych postaci polskiej muzyki rozrywkowej. Był organizatorem pierwszych festiwali jazzowych w Sopocie (1956-57. Aby nie drażnić władz zachodnim słowem „rock and roll” wymyślił termin „big beat” (mocne uderzenie), pod którym w Polsce rozwijał się ten gatunek muzyki. Założyciel pierwszych w kraju zespołów rockowych: Rhythm and Blues, Czerwono-Czarni, Niebiesko-Czarni, twórca sopockiego klubu Non-Stop (1961), pierwszej polskiej dyskoteki (1970) i pierwszego polskiego pisma rockowego (Musicorama), a także menedżer zespołów Breakout i SBB. W 2009 r. z okazji 50-rocznicy rock'n'rolla w Polsce, w „Krzywym Domku” w Sopocie otwarto „Aleję Franciszka Walickiego”, a w Teatrze Muzycznym w Gdyni odbył się uroczysty benefis, połączony z koncertem w wykonaniu artystów tego teatru, prezentujących piosenki autorstwa Walickiego. Miał 94 lata.
(fot. Valerio Pennicino/Getty Images)
Szwedzki pisarz, dziennikarz i reżyser. Urodził się w Sztokholmie. Pisarz był żonaty z Evą Bergman, córką Ingmara Bergmana. Mieszkał na zmianę w Szwecji i Mozambiku. Henning Mankell w 2014 roku ujawnił, że zdiagnozowano u niego raka płuc. Poinformował o tym na łamach gazety „Goeteborgs-Posten”. W swojej twórczości poruszał tematy społeczne, analizował zmiany zachodzące w mentalności szwedzkiego społeczeństwa oraz międzyludzkie relacje. W Polsce, podobnie jak w większości krajów poza rodzinną Szwecją, popularność przyniosła mu seria powieści kryminalnych, których bohaterem jest komisarz policji Kurt Wallander. Miał 67 lat.
Wojciech Fangor (fot. arch.PAP/Andrzej Rybczyński)
Malarz, grafik i rzeźbiarz, prekursor malarstwa iluzjonistycznego. Fangor, razem m.in. z Magdaleną Abakanowicz, Romanem Opałką i Tadeuszem Kantorem, zaliczany jest do grona najwybitniejszych polskich artystów XX w. Abstrakcyjne, iluzjonistyczne obrazy pojawiły się w jego twórczości już w latach 50., wyprzedzając o kilka lat zaistnienie op-artu w sztuce. Fangor został laureatem Nagrody im. Jana Cybisa za rok 2014, którą przyznano artyście za całokształt twórczości malarskiej. To najstarsze i najbardziej prestiżowe wyróżnienie w dziedzinie sztuk plastycznych w Polsce. – Każdy obraz jest rzeczywistością, nawet jeśli nie kojarzy się z okiem, nosem czy stopą ludzką. To rzeczywistość sama w sobie, powiązana czasem z figurami geometrycznymi, które istnieją także poza tym obrazem. Koło istnieje jako figura geometryczna w przyrodzie, historii, w wierzeniach – mówił. Miał 93 lata.
Zdjęcie główne: Wspominamy znanych, którzy odeszli w ostatnim roku (fot. flickr.com/ Lukas Plewnia)
Zobacz więcej
Po godzinach wydanie 17.11.2017 – 24.11.2017
„To była zabawa w śmierć i życie”. Od ćpuna po mistrza świata
Historię Jerzego Górskiego opowiada film „Najlepszy” oraz książka o tym samym tytule.
Po godzinach wydanie 17.11.2017 – 24.11.2017
„Geniusz kreatywności”. Polka obok gwiazd kina, muzyki i mody
Jej prace można podziwiać w muzeach w Paryżu, Nowym Jorku czy Londynie.
Po godzinach wydanie 10.11.2017 – 17.11.2017
Zsyłka, ucieczka i samobójstwo. Tragiczne losy brata Piłsudskiego
Bronisław Piłsudski na Dalekim Wschodzie uważany jest za bohatera narodowego.
Po godzinach wydanie 10.11.2017 – 17.11.2017
„Choćby z diabłem, byle do wolnej Polski”. Pierwszy Ułan II RP
Gen. Bolesław Wieniawa-Długoszowski skupia w sobie losy II RP.
Po godzinach wydanie 3.11.2017 – 10.11.2017
Kobiety – niewolnice, karły – rekwizyty. Szokujący„złoty wiek”
Służba była formą organizacji życia w tej epoce. Każdy kiedyś był sługą, nawet królewski syn.