– Polacy sprawili mi wspaniałą niespodziankę – powiedział Witalij Kliczko, ukraiński bokser wagi ciężkiej i mer Kijowa, gdy zobaczył projekt „Chernobyl VR” studia „The Farm 51”. Pochodząca z Gliwic firma od ponad roku pracuje nad aplikacją na urządzenia przenoszące nas w wirtualną rzeczywistość, jak np. okulary Oculus Rift. Ma ona umożliwić użytkownikowi wirtualną wędrówkę po Czarnobylu i Prypeci.

Kliczko nie kryje radości z przedsięwzięcia. Objął je nawet swoim patronatem. – On podchodzi do tego bardzo emocjonalnie – mówi tvp.info Łukasz Mach, dyrektor ds. PR i marketingu w „The Farm 51”. Jak tłumaczy, udało się nakłonić mera do współpracy, ponieważ „Chernobyl VR Project” to nie gra, a aplikacja edukacyjna. – Dla niego kwestia Czarnobyla to trudny temat, ponieważ jego ojciec był likwidatorem w strefie – dodaje Mach.

Zaangażowanie światowej klasy boksera wzbudziło zainteresowanie projektem za granicą. BBC i Forbes pozytywnie ocenili pracę polskich programistów, którzy wykonali olbrzymią pracę, aby wiernie odwzorować wymarłe miasto.

Żywy pomnik

– Chcemy opowiedzieć historię tego miejsca i pokazać, jak stopniowo popadało w ruinę – mówi Mach. Żeby tego dokonać, pracownicy studia nie mieli innego wyjścia, jak odwiedzić je osobiście. Problem w tym, że dla turystów niektóre lokalizacje są niedostępne. – Potrzebowaliśmy wejścia naukowego, więc zwróciliśmy się do władz ukraińskich, aby uznali nas za ekipę badawczą – wyjaśnia Mach. – Tym samym mieliśmy dostęp do wielu zakazanych miejsc. Pod okiem przewodnika doszliśmy pod samą elektrownię - dodaje.

Polacy przez kilka tygodni wykonali tysiące zdjęć i nagrań filmowych. – Wszystko, co widać w aplikacji, jest zbudowane na podstawie dokumentacji. Użytkownik idzie po Czarnobylu. Naszą pracą postawiliśmy żywy pomnik temu miejscu – mówi Mach.

Wspomnienia noblistki

Kliczko to nie jedyna ze znanych osób, która sygnuje produkt swoim nazwiskiem. Białoruska opozycjonistka i laureatka literackiej Nagrody Nobla Swietłana Aleksijewicz zgodziła się na nagranie i umieszczenie w aplikacji swoich wspomnień dotyczących Czarnobyla. Ukraińska wokalistka i działaczka Rusłana Łyżyczko w rozmowie z Fundacją Otwarty Dialog zajmującą się obroną praw człowieka na obszarze postradzieckim uznała, że dzięki „Chernobyl VR Project” ludzie na świecie „zrozumieją rozmiar tej katastrofy”. – Zwrócą uwagę, na tragedię, jaka dotknęła miliony – dodała Łyżyczko.

W 30. rocznicę katastrofy w Muzeum Historii w Kijowie odbędzie się wieczorem pokaz premierowy aplikacji. W ciągu najbliższych miesięcy zostanie ona zaprezentowana w innych krajach, m.in. w Polsce i USA. Część zysków ze sprzedaży aplikacji zostanie przeznaczona na pomoc rodzinom ofiar katastrofy.

Nocleg w strefie

Wirtualny spacer po wymarłym mieście to dla niektórych za mało. Są tacy, którzy jak ekipa badawcza z „The Farm 51” chcą zobaczyć to miejsce na własne oczy, mimo potencjalnego ryzyka wynikającego z wciąż obecnego tam promieniowania.

– Zainteresowanie wycieczkami do Czarnobyla jest bardzo duże – mówi tvp.info Bartosz Kudlicki, dyrektor biura turystycznego „Quand” organizującego wycieczki do Lwowa i na Ukrainę. Jako pierwsi w Polsce wprowadzili kilkudniowe wycieczki do Czarnobyla z noclegiem w strefie. – Mamy wyprzedane miejsca na dwa miesiące w przód z powodu rocznicy – dodaje Kudlicki. Turyści zwiedzają m.in. Radar Duga-2 znany jako tzw. Oko Moskwy i opuszczone miasto Prypeć.

Odwiedzający mają także okazję spotkać się z ludźmi, którzy żyją w znajdującej się niedaleko Czarnobyla wsi Kopaczi. Jak wynika z prowadzonych przez biuro analiz jeszcze kilka lat temu do Czarnobyla przyjeżdżało rocznie po kilkanaście tysięcy osób z całego świata. – W tym roku może być ich nawet 20 tysięcy – mówi Kudlicki. Kim są osoby, które decydują się odwiedzić strefę?

Ekstremalne doznania

– Mało kto może się pochwalić, że był w Czarnobylu. To miejsce jest nietypowe – zauważa w rozmowie z tvp.info Mateusz Birówka, pilot wycieczek do Kijowa i Czarnobyla z biura podróży Bis-Pol. On również potwierdza, że z każdym rokiem zainteresowanych wycieczką do tego miejsca przybywa. – Są to głównie osoby młode i w średnim wieku. Głównie mężczyźni – dodaje Birówka. Według jego spostrzeżeń, często wśród turystów są miłośnicy gier komputerowych i postindustrialnej fantastyki. Wskazuje też, kogo na pewno nie ma wśród odwiedzających. – Do strefy zakaz wjazdu mają osoby poniżej 18 roku życia – podkreśla Birówka. Wynika to z faktu, że w niektórych miejscach nadal występuje promieniowanie.

Dlaczego niektórzy decydują się spędzić tam swój urlop? – Ze strony psychologicznej elementem wspólnym jest szukanie mocnych wrażeń – mówi tvp.info Anna Mochnaczewska, psychoterapeutka Centrum Terapii Schematu „Integral”. Według niej tak potencjalnie ryzykowne wycieczki dostarczają adrenaliny. – Ludzie chcą czuć, że żyją, dlatego potrzebują ekstremalnych doznań. Prawdopodobnie 90 proc. z tych osób nie myśli o zagrożeniach wynikających z tego typu wypraw – dodaje Mochnaczewska.

Potwierdza to Piotr, który od kilku lat odwiedza Czarnobyl z biurami podróży. – Tam jest niebezpiecznie, ale są miejsca, które można zobaczyć – podkreśla podróżnik. Dodaje, że tak wyjątkowego miejsca jak Czarnobyl nie widział podczas żadnej ze swoich wypraw. – To wygląda jak biorezerwat. Widziałem tabuny dzikich koni i lisy. Wystarczyło, że człowieka nie było na miejscu przez 30 lat, a przyroda odzyskała to, co do niej należało – opowiada.