Nie trzeba być znawcą tekstów Jana Pawła II, bo będą one tam podane w postaci wybranych cytatów. Wystarczy sama ciekawość i dobra wola: kto będzie chciał więcej, będzie miał i całe teksty, i wspaniałe zdjęcia – i nawet wideo. Wszystko sprzed trzydziestu lat, bo właśnie wtedy Jan Paweł II przyjechał – po raz pierwszy po upadku komunizmu – do Polski , która podnosiła się do nowego życia. Jan Paweł II przypomniał wtedy Dekalog i omawiał kolejno 10 Przykazań Bożych.

– To była może najtrudniejsza z papieskich pielgrzymek. Jan Paweł II, przedtem wyłącznie oklaskiwany, doświadczył w 1991 roku ze strony licznych środowisk publicznej kontestacji – mówił Marcin Przeciszewski , dyrektor Katolickiej Agencji Informacyjnej (KAI), promując wielką ogólnopolską akcję „Dziesięć Słów Jana Pawła II”. Dodam od siebie, że „kontestacja” to bardzo łagodne określenie, były wręcz wrzaski i protesty, kiedy papież upominał się o szacunek dla ojca i matki – w tym życie nienarodzonych, o wolność słowa, o poszanowanie własności i pracy, o kształtowanie „człowieka wewnętrznego”, o ekumeniczną wspólnotę.

Jan Paweł II zareagował na te reprymendy bardzo stanowczo wołając, a może nawet krzycząc w Kielcach: „To jest moja matka, ta Ojczyzna! To są moi bracia i siostry! I zrozumcie, wy wszyscy, którzy lekkomyślnie podchodzicie do tych spraw, zrozumcie, że te sprawy nie mogą mnie nie obchodzić, nie mogą mnie nie boleć! Was też powinny boleć”.

– Mógł to być triumfalny pochód po Polsce, tymczasem papież mówił o fundamentach życia człowieka – przypomniał ks. Jerzy Limanówka SAC, wraz z Fundacją Salvatti pomysłodawca akcji. Dla niego osobiście – powiedział – było to wówczas dużym zaskoczeniem, a jednocześnie głębokim przeżyciem. – Teraz, gdy zbliża się 30. rocznica tej pielgrzymki warto ją przypomnieć, zwłaszcza, że jej przesłanie zupełnie nie straciło na znaczeniu, może jest nawet jeszcze bardziej aktualne – podkreślił.

Akcja „Dziesięć Słów Jana Pawła II” jest internetowa i absolutnie każdy jest zaproszony do udziału – wystarczy wejść na stronę dekalogjp2.pl. Ma odnowić związki z Janem Pawłem II tych, którzy już zapomnieli o wielkim wizjonerskim nauczaniu „naszego papieża” w 1991 i ma ukazać sedno owego nauczania tym, którzy w ogóle nie mają o nim pojęcia. Bo i skąd mają je znać młodzi ludzie – w tym nauczyciele, dziennikarze, profesorowie, księża na przykład – którzy trzydzieści lat temu w najlepszym razie chodzili do szkoły i mieli dziesięć, czy niechby i piętnaście lat?

Nawet nie próbuję zadać głośno tego pytania: czy czytali papieskie homilie i przemówienia z Olsztyna, Koszalina, Rzeszowa, Płocka, Włocławka, Białegostoku, Łomży, Kielc, Radomia, Przemyśla czy Lubaczowa – i oczywiście z Krakowa i Warszawy? Ale w 1991 roku była też – po dwóch miesiącach, w sierpniu – Częstochowa. A była to Częstochowa nietypowa , bo właśnie wtedy odbyło się tam spotkanie Światowych Dni Młodzieży, na które przyjechali młodzi nie tylko z „całego świata”, ale także z tego kawałka świata, który właśnie wychodził z lat komunistycznego zniewolenia, szukał sposobów i dróg wyjścia z moskiewskich uzależnień, chciał budować nowe perspektywy.

Poznałam kiedyś dwie Szwajcarki, które wtedy – zaraz po maturze – wybrały się do Częstochowy i jeszcze piętnaście lat później wspominały z blaskiem w oczach nieznaną im wcześniej atmosferę radości, bliskości i modlitwy oraz spotkania z rówieśnikami z „egzotycznych” krajów niedawnego obozu moskiewskiego.


Ale to był już sierpień i poczucie międzynarodowego święta. Wcześniej, w czerwcu, były mocne przemówienia Jana Pawła II, z wielkim napięciem – i chyba jednak z niezrozumieniem – przyjmowane przez ogół Polaków, którzy jak zawsze tłumnie wędrowali za swoim papieżem.

Jak to było trudne w odbiorze wiedzą ci wszyscy, którzy już wtedy byli dorośli i którzy – tu u nas, w Polsce – czekali na wizytę Jana Pawła II – pierwszą w wolnym kraju. Wszyscy pamiętali poprzednie pielgrzymki, zwłaszcza tę z 1987 roku, kiedy Jan Paweł II tak dobitnie mówił – wciąż jeszcze za nas – ale i do nas, jak i już antycypując nadchodzącą wolność.

A tym razem od nas wymagał! Nie głaskał, nie pocieszał, nie upominał się o te czy inne sprawy – ale budował program, stawiał zadania, pokazywał nowe horyzonty. Nie zapominał o zasadniczych sprawach bytowych.

„Jeżeli w realizowaniu reformy gospodarczej będą skrupulatnie przestrzegane zasady sprawiedliwości; jeśli każdy będzie się liczył nie tylko z interesem własnym, ale również z interesem społecznym; jeśli w działaniach gospodarczych nie zabraknie troski o najuboższych i najbardziej potrzebujących – wówczas Pan Bóg z pewnością pobłogosławi wysiłkom i nie tylko Polska dopracuje się dobrobytu, ale i atmosfera wzajemnych stosunków międzyludzkich stanie się zdrowsza i bardziej ludzka” – mówił w Białymstoku 5 czerwca 1991 .

– Miał świadomość, że jego pielgrzymka buduje nowy ład w ojczyźnie – podkreślił Marcin Przeciszewski – dlatego mówił też o konieczności redefinicji programu duszpasterskiego.

Przeciszewski zwrócił też uwagę na ekumeniczny i międzyreligijny kontekst pielgrzymki oraz jej znaczenie dla wyzwalających się spod władzy ZSRR Litwinów i Ukraińców, w tym ukraińskich grekokatolików.

Fundacja Salvatti przygotowała stronę dekalogjp2.pl, na której znajduje się ankieta dotycząca nauczania Jana Pawła II. Z każdego z papieskich przemówień wybrano kilka cytatów. Uczestnik ankiety może z nich wybrać jeden, który najbardziej do niego przemawia. Jest też miejsce na podzielenie się komentarzem i refleksją. Na stronie dostępne są też pełne wersje tekstów papieskich przemówień, a także bogaty materiał zdjęciowy i video.

Akcji towarzyszy promocja w mediach – TVP jest patronem medialnym tej akcji – oraz kampania billboardowa w największych polskich miastach. Wyniki ankiety posłużą do sformułowania przesłania Jana Pawła II na dziś, które opublikowane zostanie przez patronów medialnych akcji. Na wszystkich uczestników czekają nagrody w postaci unikatowych, niedostępnych już na rynku, publikacji poświęconych Janowi Pawłowi II, bogato ilustrowanych najznakomitszymi fotografiami z papieskich podróży.

Nie tylko Fundacja Salvatti przypomina nauczanie Jana Pawła II sprzed trzydziestu lat. Wydawnictwo Biały Kruk przygotowało wybór homilii i przemówień z 1991 roku „Nauczanie wolnego narodu” ze wspaniałymi, jak zawsze, fotografiami Adama Bujaka. Jest po co sięgać.

Jeszcze raz przytoczę myśl pomysłodawcy: tamte słowa Jana Pawła II zupełnie nie straciły na znaczeniu, a może są nawet jeszcze bardziej aktualne. I na pewno są nam bardzo, bardzo potrzebne.

– Barbara Sułek-Kowalska