Prezydent Rosji chętnie odwołuje się do historii, tłumacząc z jej pomocą bieżącą politykę swojego kraju. Nie inaczej było na majowym spotkaniu z kanclerz Niemiec, na którym wspólnie oceniali drugą wojnę światową. Władimir Putin, przywołując pakt Ribbentrop-Mołotow, stwierdził, że „ZSRR podjął wiele starań, aby przeciwstawić się faszyzmowi w Europie”.

- Wszystkie te próby zakończyły się niepowodzeniem - oznajmił. Dodał, że właśnie to zmusiło Związek Radziecki do podjęcia kroków mających na celu niedopuszczenie do bezpośredniej konfrontacji z Niemcami, czego wynikiem był pakt Ribbentrop-Mołotow. - Sensem tego paktu było zapewnienie bezpieczeństwa ZSRR - powiedział.

Merkel i historycy odmiennego zdania

Z oceną Putina nie zgodziła się kanclerz Merkel. – Pakt Ribbentrop-Mołotow trudno zrozumieć, jeśli nie uwzględni się tajnego protokołu do niego. Z tego punktu widzenia uważam, że to było niewłaściwe, że zostało to uczynione bezprawnie – oświadczyła. Podobnie uważa brytyjski historyk Roger Moorhouse, który dość jednoznacznie ocenia rosyjski punkt widzenia na pakt. – To jest wyraz niepogodzenia się z własną historią przez Rosjan – mówi w rozmowie z portalem tvp.info Moorhouse.

Petycją w Putina

Prezydent Rosji, idąc w zaparte w ocenie wydarzeń z lat 1938-39, przyznał że „Polska przecież sama podjęła działania, zmierzające do zaanektowania części czeskiego terytorium”. - Padła ona ofiarą polityki, którą próbowała prowadzić w Europie - podkreślił Putin.

Te sformułowania spotkały się ze słusznym oburzeniem wśród polskich polityków, ale przede wszystkim opinii publicznej. Zawiązała się inicjatywa wysłania do Władimira Putina petycji, pod którą podpisy zbierane są na stronie ciekawostkihistoryczne.pl. > Pomysłodawcy zarzucają prezydentowi Rosji kłamstwo historyczne. Obawiają się, że bez odpowiedniej reakcji niebawem okaże się, że to Polacy wywołali II wojnę światową i zaatakowali III Rzeszę oraz Związek Sowiecki. Okazją do przekazania petycji ambasadzie Federacji Rosyjskiej ma być rocznica wkroczenia wojsk radzieckich na terytorium Polski, co nastąpiło 17 września 1939 roku.

Potrzebna zmiana w myśleniu Rosjan o historii

Akcję zorganizowaną przez krakowskie Wydawnictwo Znak poparło już blisko tysiąc internautów. Dołączył do niej także Roger Moorhouse, o którym Norman Davies mówi, że nikt nie jest lepiej przygotowany do odkrywania ponurych konsekwencji paktu Ribbentrop-Mołotow. – Myślę, że to jest dobry pomysł, bo zawsze dobrze jest przekazywać swój punkt widzenia, szczególnie jeśli chodzi o relacje między sąsiadami – zauważa Moorhouse. Dodaje, że „jeśli ktokolwiek z otoczenia Putina przeczyta o tym to może zaprocentować”. – Zmiana w rosyjskim postrzeganiu historii nastąpi, ale nie w ciągu roku, a może nawet dekad – tłumaczy.

„Ten pakt wpłynął na losy II wojny światowej”

Jednym z elementów zmiany w myśleniu na zachodzie Europy o pakcie z 23 sierpnia 1939 roku może być książka „Pakt diabłów”. Nowa publikacja Moorhouse'a to okazja, by świat dowiedział się, jak naprawdę wyglądała polityka Związku Sowieckiego i zaakceptował, że nie tylko jedna totalitarna dyktatura zepchnęła Europę w odmęty wojny.

– Mam nadzieję, że ta książka będzie uczyć, zarówno społeczeństwa zachodnie, jak i Polaków, prawdy na temat paktu Ribbentrop-Mołotow. To jest wciąż niezapisany rozdział w europejskiej historii, przede wszystkim na Zachodzie, który powinniśmy znać lepiej – podkreśla autor. Moorhouse zaznacza, że „ten pakt pomiędzy nazistowskimi Niemcami, a Związkiem Radzieckim, to nie był tylko moment w historii, ale porozumienie, które trwało prawie dwa lata i wpłynęła na losy II wojny światowej”.

Książka ukazała się już w języku angielskim, a od połowy sierpnia jest dostępna na polskim rynku wydawniczym. Do rosyjskiego wydania nikt się na razie nie przymierza.