Po godzinach

XIX-wieczna Warszawa z ziemi i z powietrza. Bezcenne zdjęcia Konrada Brandla

Jest autorem najstarszej na świecie fotografii wykonanej z frunącego balonu i konstruktorem aparatu do robienia zdjęć z ręki. Nic dziwnego, że Konrada Brandla określa się mianem ojca fotoreportażu i wizjonera wyprzedzającego swój czas. Fotografował nie tylko budowle i główne ulice XIX-wiecznej stolicy, ale też jej mieszkańców na targowiskach czy miejskich placach. Zdjęcia można podziwiać w najnowszym albumie z serii wydawniczej Domu Spotkań z Historią i Muzeum Narodowego w Warszawie.

„Dom przy domu, wąskie ulice, w mięsnym kupiłam kapcie na zimę”. Życie w stolicy przed wojną i Pałacem

Wspomnienia o przedwojennej Warszawie. Miejsce kiedyś szczelnie zabudowane wysokimi kamienicami, dziś zajmuje Pałac Kultury i Nauki.

zobacz więcej
Brandel to wyjątkowa, wszechstronnie utalentowana postać, która bardzo szybko stała się jedną z najlepiej rozpoznawalnych osobowości polskiej fotografii. – To rzeczywiście wspaniały fotograf, fotoreporter. Zasłynął pierwszym zdjęciem wykonanym z balonu, który nie był na uwięzi, ale frunął – tłumaczy portalowi tvp.info Danuta Jackiewicz, autorka albumu. – To pierwsza fotografia, która pokazuje Ogród Saski i Plac Teatralny widziany z tej niezwykłej perspektywy – dodaje Jackiewicz.

Praktykę zawodową młody Konrad Brandel odbył u Karola Beyera. W 1865 roku do spółki z przyjacielem Marcinem Olszyńskim oraz bratem Władysławem otworzył zakład fotograficzny. Jego atelier mieściło się przy Nowym Świecie i początkowo specjalizowało się w portretach. Chętnie też dokumentował zmiany w architekturze Warszawy, a z czasem coraz większą wagę przywiązywał do scen rodzajowych, odchodząc od fotografii statycznej.
Konrad Brandel w atelier przy Nowym Świecie 57, ok. 1870 (fot. K. Brandel/Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza)
Pionier fotoreportażu i fotografii medycznej

Przełomem na skalę światową było wynalezienie tzw. fotorewolweru. Dzięki temu małemu aparatowi z szybką migawką, trzymanemu w dłoniach na wysokości oka, Brandel uzyskał pierwsze ostre, niepozowane zdjęcia mieszkańców miasta w codziennych sytuacjach w ruchu. To uczyniło go pionierem fotoreportażu, za co był nagradzany w całej Europie. – To było coś zupełnie nowego i pozwoliło na robienie zdjęć osobom z bliska. To była duża rewolucja w fotografii – przyznaje autorka albumu.

Brandel był także prekursorem polskiej fotografii medycznej. Za zdjęcia prezentujące przypadki chorobowe oraz anomalie medyczne otrzymał liczne nagrody na świecie oraz tytuł Fotografa Cesarskiego Uniwersystetu Warszawskiego.
Od lewej: portret Bolesława Prusa w mundurze Szkoły Głównej i handlarka owoców (fot. K. Brandel/MNW)
Miejsca reprezentacyjne i życie codzienne miasta

Wśród 90 zdjęć prezentowanych w albumie znalazły się fotografie XIX-wiecznej Warszawy, w tym słynna panorama miasta, którą Brandel wykonał, stojąc na platformie rusztowania umieszczonej ponad Zamkiem Królewskim. Nie mogło też zabraknąć pierwszego zdjęcia zrobionego w czasie lotu balonem.

Brandla wyróżnia też to, że fotografował nie tylko reprezentacyjne miejsca stolicy, ale także targowiska na Muranowie, Starym Mieście, Pradze czy zabawy ludowe na Woli. – W naszym albumie pokazujemy zdjęcia, na których widać przede wszystkim miasto i jego architekturę, ale też ludzi na ulicach, zmieniającą się zabudowę, ruch uliczny, w tym tramwaje konne – wylicza Danuta Jackiewicz.

Zdjęcia ruchliwych ulic, zabaw dzieci w parkach, tętniących życiem targów pozwalają na drobiazgowe studiowanie życia codziennego w mieście. Dlatego album „Konrad Brandel (1838-1920)” to pozycja obowiązkowa przede wszystkim dla varsavianistów i miłośników fotografii.
Targ na Rynku Starego Miasta, ok. 1890 (fot. K. Brandel/MNW)
Seria albumów ze zdjęciami XIX-wiecznej Warszawy

Fotografie, które znalazły się w albumie Brandla, pochodzą ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Warszawy, Biblioteki Publicznej m.st. Warszawy, Biblioteki Narodowej oraz Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza.

Wcześniej, w ramach serii wydawniczej Domu Spotkań z Historią i Muzeum Narodowego w Warszawie, w formie albumów opublikowane zostały zdjęcia mistrzów obiektywu Karola Beyera oraz Maksymiliana Fajansa.
Zdjęcie główne: Selfie Konrada Brandla w gondoli balonu sprzed 150 lat (fot. K. Brandel/MNW)
Zobacz więcej
Po godzinach wydanie 17.11.2017 – 24.11.2017
„To była zabawa w śmierć i życie”. Od ćpuna po mistrza świata
Historię Jerzego Górskiego opowiada film „Najlepszy” oraz książka o tym samym tytule.
Po godzinach wydanie 17.11.2017 – 24.11.2017
„Geniusz kreatywności”. Polka obok gwiazd kina, muzyki i mody
Jej prace można podziwiać w muzeach w Paryżu, Nowym Jorku czy Londynie.
Po godzinach wydanie 10.11.2017 – 17.11.2017
Zsyłka, ucieczka i samobójstwo. Tragiczne losy brata Piłsudskiego
Bronisław Piłsudski na Dalekim Wschodzie uważany jest za bohatera narodowego.
Po godzinach wydanie 10.11.2017 – 17.11.2017
„Choćby z diabłem, byle do wolnej Polski”. Pierwszy Ułan II RP
Gen. Bolesław Wieniawa-Długoszowski skupia w sobie losy II RP.
Po godzinach wydanie 3.11.2017 – 10.11.2017
Kobiety – niewolnice, karły – rekwizyty. Szokujący„złoty wiek”
Służba była formą organizacji życia w tej epoce. Każdy kiedyś był sługą, nawet królewski syn.