Znani, których już nie ma. Oni odeszli w ciągu minionego roku
wtorek,
1 listopada 2016
Jedni kochani i uwielbiani przez miliony widzów, jak Andrzej Kopiczyński czy Marian Kociniak. Jeszcze inni znani ze swoich wielkich przebojów, jak Natalie Cole, Prince czy David Bowie. Zarażali swoją charyzmą jak ojciec Jan Góra czy ksiądz Jan Kaczkowski. Tym, co napisali, skomponowali lub zagrali, zachwycały się niejednokrotnie kolejne pokolenia. Wspominamy i przypominamy tych, którzy odeszli w ciągu ostatniego roku. Artystów, reżyserów, muzyków, polityków i sportowców.
Popularna pisarka zmarła w wieku 65 lat. W ostatnim czasie przebywała w szpitalu, gdzie zmagała się z ciężką chorobą. Była autorką 15 książek, przede wszystkim dla kobiet, między innymi: „Klubu mało używanych dziewic”, „Zatoki trujących jabłuszek”, „Jestem nudziarą”. Najnowsza to wydany dwa lata temu „Anioł w kapeluszu”. Była również felietonistką i autorką tekstów piosenek. Jej wielką pasją było żeglarstwo. Przez 40 lat pracowała w telewizji.
GRUDZIEŃ 2015
Ojciec Góra miał 67 lat. Dominikanin był doktorem teologii i duszpasterzem akademickim. Od 1997 roku organizował Ogólnopolskie Spotkania Młodzieży na Polach Lednickich. Odtąd spotkania młodych pod Bramą Rybą odbywały się co roku, początkowo w wigilię Zesłania Ducha Świętego, obecnie w pierwszą sobotę czerwca. Każdego roku w spotkaniach młodych Lednica 2000 uczestniczyło od kilkudziesięciu do ponad 150 tysięcy pielgrzymów z Polski i zagranicy. Pierwszym dziełem ewangelizacyjnym były coroczne letnie młodzieżowe kolokwia w Ustroniu–Hermanicach. W 1991 r. był współorganizatorem VI Światowych Dni Młodzieży na Jasnej Górze, gdzie powstały słowa do hymnu tego spotkania pt. „Abba Ojcze”.
Założyciel Polskiego Forum Ludowo-Chrześcijańskiego „Ojcowizna” oraz były poseł i pierwszy prezes odrodzonego PSL. Miał 69 lat, zmarł po długiej chorobie.
W stanie wojennym Bartoszcze był internowany. Po zwolnieniu działał w Ogólnopolskim Komitecie Oporu Rolników, wydawał również pismo „Żywią i bronią”. W 1989 roku został wybrany do tzw. Sejmu kontraktowego z ramienia Komitetu Obywatelskiego. W 1990 roku wstąpił do odrodzonego Polskiego Stronnictwa Ludowego, którego został pierwszym prezesem. W 1990 roku wystartował także w wyborach prezydenckich. Uzyskał ponad 1,1 mln głosów (7,15 proc.). Był to najlepszy wynik ludowego kandydata na prezydenta. Głową państwa został wówczas Lech Wałęsa. W 2006 roku były prezydent śp. Lech Kaczyński odznaczył Bartoszczego Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
Znana była z wykonań wielu przebojów jazzu, bluesa, popu i soulu. Śpiewać zaczęła w latach 70. Z tego czasu pochodzą takie jej piosenki jak „This Will Be”, „Our Love” czy „Inseparable”. Bardzo popularna była jej płyta z 1987 r. pt. „Everlasting”. W latach 80. walczyła z uzależnieniem od heroiny, kokainy i alkoholu, co opisała w autobiografii wydanej w 2000 roku. Natalie była córką wybitnego muzyka jazzowego Nat King Cole'a (1919-1965) i wielką popularyzatorką jego spuścizny i dokonań artystycznych. W 1991 r. nagrała płytę pt. „Unforgettable… with Love”, na której znalazły się covery piosenek jej ojca. Tytułowy utwór, czyli „Unforgettable” , jest tak zmiksowany, że Natalie śpiewa go razem z ojcem. Płyta była wielkim, światowym przebojem. W sumie nagrała około 30 albumów i zdobyła dziewięć nagród Grammy.
STYCZEŃ 2016
Sławę zyskał przede wszystkim jako popularyzator muzyki. Prowadził transmisje telewizyjne najważniejszych wydarzeń muzycznych w kraju i za granicą, jak: Konkurs Chopinowski, Konkurs im. Henryka Wieniawskiego, koncerty Pavarottiego, Placido Domingo, jubileusz Filharmonii Narodowej, a także Koncerty Noworoczne z Wiednia i konkursy Eurowizji. Był komentatorem muzycznym radia i telewizji. Laureat wielu prestiżowych wyróżnień w kraju i za granicą. Zdobywca tytułu „Mistrz Mowy Polskiej”. Bogusław Kaczyński był założycielem Fundacji ORFEO, która wspiera kulturę narodową, propaguje sztukę wśród dzieci i młodzieży oraz promuje ambitne inicjatywy artystyczne. W 2007 roku doznał udaru mózgu, wskutek którego miał problemy z mową, był także jednostronnie sparaliżowany. Po intensywnej rehabilitacji wrócił do pracy i już w sierpniu tego samego roku ponownie kierował festiwalem w Krynicy. Miał 73 lata.
Zadebiutował w 1978 roku filmem „Gra o wszystko”. Zrealizował m.in. filmy „Olimpiada 40” (1980), „Spokojne lata” (1981), „W starym dworku czyli niepodległość trójkątów” (1984) i „Obywatel Piszczyk” (1988), za który otrzymał nagrodę za reżyserię na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Brał także udział przy powstaniu filmów, takich jak np. „Ziemia obiecana” (1974), „Wesele” (1972), „Korczak” (1990), „Jowita” (1967) i „Mała matura 1947” (2010). Współpracował z Andrzejem Wajdą, do 1989 roku był związany z zespołem filmowym „X”. Wykładał na Akademii Filmu i Telewizji w Warszawie. Był członkiem Polskiej Akademii Filmowej, Stowarzyszenia Filmowców Polskich i kapituły przyznającej nagrodę imienia Janusza „Kuby" Morgensterna „Perspektywa".
Legenda muzyki, David Bowie zmarł po półtorarocznej walce z rakiem. Miał 69 lat. Kilka dni przed jego śmiercią ukazała się jego ostatnia płyta zatytułowana „Blackstar”. David Bowie był artystą o wielu twarzach. Urodzony w Brixton w południowym Londynie, zaczynał jako Davy Jones, nieśmiały chłopak w tweedowej marynarce. Bowie długo nie był nawet pewien, czy chce być piosenkarzem. Rozważał karierę kompozytora musicalowego. W swojej karierze artysta wydał 26 albumów studyjnych. Wśród nich słynną „Trylogię Berlińska” z końca lat siedemdziesiątych. David Bowie ma na swoim koncie także liczne single. Choćby takie klasyki jak „Space Oddity” (pierwszy przebój na Wyspach), „The Man Who Sold The World” (zinterpretowany potem przez Nirvanę), „Life on Mars?” (z przełomowego albumu „Hunky Dory”) czy „Let's Dance”. Ten ostatni utwór jest symbolem najbardziej „popowego” okresu artysty. Okresu z którego nie był zbyt dumny. To wtedy poznaliśmy jego kolejne oblicze: gwiazdora MTV. – W tym czasie występowałem dla wielkich tłumów na stadionach. Myślę sobie, co ci ludzie tu robią? Dlaczego przyszli, by mnie zobaczyć? Powinni chodzić na koncerty Phila Collinsa. I zaraz pomyślałem sobie: co ja tu robię? – wspominał artysta.
LUTY 2016
Lubiła barwnie przeklinać, była bardzo wymagająca, ale jak lwica broniła swojego zespołu. Stworzyła setki scenografii teatralnych i filmowych, była architektką, projektantką mody, a przez ponad dwie dekady – główną scenografką TVP. – Nie umiem robić czegoś, co nieelegancko nazywa się „robieniem forsy” – napisała we wspomnieniach. Xymena Zaniewska–Chwedczuk odeszła w wieku 91 lat. Zanim zajęła się modą, była architektem. Od dziecka przejawiała talent do rysowania. Mówiła, że bycie scenografką w telewizji było szansą sprawdzenia własnych możliwości. Telewizja, która wtedy miała siedzibę tylko przy Placu Powstańców w centrum Warszawy, potrzebowała dosłownie wszystkiego. – Pierwszy telewizyjny dywan należał do mnie, przywiozłam go z Otwocka, marny, bo marny, ale dywan – pisała w swoich wspomnieniach.
Był redaktorem magazynu „Film”, asystentem Andrzeja Wajdy przy kręceniu filmów „Samson”, „Miłość dwudziestolatków” czy „Popioły”. Jako aktor zazwyczaj odtwarzał role drugoplanowe, ale grywał czasami też główne postacie (m.in. w „Tristesse et beauté” u boku Charlotte Rampling i Myriem Roussel). W 2002 r. zagrał w filmie „Les Liaisons dangereuses”, uwspółcześnionej adaptacji powieści Choderlos de Laclos „Niebezpieczne związki” jako Antoine Gercourt. W 1971 r. zadebiutował „Trzecią częścią nocy” opartą na motywach prozy swojego ojca. Kiedy cenzura nie dopuściła do rozpowszechniania jego drugiego filmu zatytułowanego „Diabeł”, reżyser wyemigrował do Francji. Za granicą zrealizował skandalizujące „Opętanie” z Samem Neillem i Isabelle Adjani. Innymi słynnymi obrazami w jego dorobku są m.in. „Na srebrnym globie”, „Szamanka” czy „Wierność”. Prywatnie Żuławski był związany z aktorką Małgorzatą Braunek (syn Xawery), malarką Hanną Wolską (syn Ignacy), aktorką Sophie Marceau (syn Vincent) oraz Weroniką Rosati. Z tą ostatnią procesował się o naruszenie dóbr osobistych. Zmarł na raka. Miał 75 lat.
Autorka słynnej powieści „Zabić drozda” opowiadającej o dorastaniu dziewczynki na amerykańskim Południu w czasie Wielkiego Kryzysu, która powstała pod koniec lat 50. Lee urodziła się w niewielkim mieście Monroeville w Alabamie w 1926 roku. Po ukończeniu studiów przeniosła się do Nowego Jorku. „Zabić drozda” została wydana w 1960 roku i od razu odniosła sukces. W 1961 roku autorce przyznano nagrodę Pulitzera. Przebojem okazała się także filmowa adaptacja dzieła Lee, w której zagrał m.in. Gregory Peck. Tuż przed jej śmiercią ukazała się książka „Idź, postaw wartownika”. Książka, choć została napisana w latach 50., jest kontynuacją losów bohaterów „Zabić drozda”. Powstała jako pisarska wprawka i została dość surowo oceniona przez krytyków.
Wybitny włoski pisarz i eseista, semiolog, autor „Imienia róży” zmarł w wieku 84 lat. Eco był również lingwistą, mediewistą, filozofem, bibliofilem i aktywnym uczestnikiem życia społecznego we Włoszech. Przełomowy dla Umberto Eco był rok 1980, gdy wydał swą pierwszą powieść „Imię róży”. Przyznał, że przewidywał, że sprzeda najwyżej 3 tys. egzemplarzy tej książki. Tymczasem stała się ona światowym bestsellerem. Została przetłumaczona na 44 języki i ukazała się w nakładzie ponad 30 milionów egzemplarzy. Druga jego powieść, „Wahadło Foucaulta” ukazała się w 1988 roku. Felietony, jakie opublikował na łamach tygodnika „L'Espresso” zostały opublikowane w latach 90. w zbiorach „Zapiski na pudełku od zapałek”. Wielokrotnie wymieniany był jako kandydat do literackiej Nagrody Nobla. W 1996 roku Umberto Eco otrzymał tytuł doktora honoris causa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, a w 2007 roku – dyplom Polskiej Akademii Umiejętności i został mianowany członkiem zagranicznym Wydziału Filologicznego PAU. Za rządów Silvio Berlusconiego brał udział w różnych inicjatywach intelektualistów - przeciwników tego polityka.
Czeski reżyser, scenarzysta i animator. Miał 90 lat. W Polsce znane są jego bajki animowane, m.in. „Wodnik Szuwarek” i „Bajki z mchu i paproci” o Żwirku i Muchomorku i wiele innych. Smetana był laureatem szeregu nagród na międzynarodowych festiwalach. Smetana pracował w znanym czeskim studiu Bratři v triku, gdzie powstawały najbardziej znane czeskie animacje. Był laureatem ok. 50 nagród na międzynarodowych festiwalach za swoje filmy. Za „Krychle” (kostka) dostał nagrodę jury w kategorii film krótkometrażowy w Cannes w 1980 r. W latach 90. Smetana przestał robić filmy animowane. Zajął się m.in. grafiką. Ilustrował także książki.
MARZEC 2016
Tak jak księżna Diana była określana mianem „królowej ludzkich serc”. Pierwsza dama Ameryki Nancy Regan zdobyła przydomek „królowej wdzięku i elegancji”. – Mój ojciec był pewny siebie, także wtedy kiedy ubiegał się o najwyższe stanowiska w państwie. Nancy zawsze bezgranicznie wierzyła w niego – mówił podczas pogrzebu syn Ronald Prescott Reagan. W młodości była aktorką. W 1952 roku poślubiła Ronalda Reagana, również aktora, który później, w latach 1981-1989, był prezydentem USA. Obowiązki małżeńskie zmusiły ją do porzucenia kariery aktorskiej. Zawsze podkreślała, że Ronald Reagan był największą miłością jej życia. Miała 94 lata.
Brytyjska architekt irackiego pochodzenia. Architektoniczne projekty Hadid to m.in. londyńskie Aquatics Centre, muzeum MAXXI w Rzymie, Centrum Hejdara Alijewa w Baku, kondominium na Manhattanie, skocznia narciarska Bergisel w Innsbrucku, gmach opery w Kantonie. Burmistrz Londynu Boris Johnson wyraził na Twitterze żal z powodu śmierci Hadid, podkreślając, że „była inspiracją, a jej spuścizna żyje w cudownych budynkach (...) na całym świecie”. Miała 65 lat.
Był laureatem literackiego Nobla z 2002 roku. „Za powieści, które przeciwstawiają osobiste doświadczenie jednostki brutalnym zrządzeniom historii” – tak uzasadniano tę nagrodę dla pierwszego węgierskiego pisarza. Nawiązująca do jego przeżyć obozowych debiutancka powieść „Los utracony” ukazała się w 1975 r. Tworzy ona trylogię wraz z utworami „Fiasko” i „Kadysz dla nienarodzonego dziecka”. Był też tłumaczem – przekładał m.in. dzieła Fryderyka Nietzschego i Zygmunta Freuda. Kertesz był laureatem wielu nagród międzynarodowych i węgierskich. W 2014 r. został uhonorowany najwyższym odznaczeniem węgierskim, Orderem Świętego Stefana.
Mimo że sam od lat cierpiał na glejaka mózgu, zarażał optymizmem. Mówił, jak radzić sobie z chorobą i uczył, jak o chorobie rozmawiać. Na podstawie rozmów z nim powstały książki „Szału nie ma, jest rak” i „Życie na pełnej petardzie” Sam był autorem autorem książki „Grunt pod nogami”. Ksiądz Jan prowadził też wideobloga, na którym m.in. tańczył w sutannie z własnym bratem i zakładał maskę Batmana. Wyliczał tam też, czego księdzu robić nie wypada. Założył hospicjum w Pucku, w którym mieszkał i gdzie uczył lekarzy, jak rozmawiać o śmierci z pacjentami. Sam siebie nazywał „onkocelebrytą”. Miał 38 lat.
Zagrał ponad 150 ról teatralnych, 80 w Teatrze Telewizji i blisko 50 w filmach. Największą sławę przyniosła mu rola Franka Dolasa w „Jak rozpętałem II wojnę światową”. Do historii polskiego kina przeszła niezwykle zabawna scena, gdy Dolas podaje nazwisko „Brzęczyszczykiewicz” niemieckiemu oficerowi gestapo, granemu przez Emila Karewicza. Ten oczywiście nijak nie może go zapisać. Kociniak sam siebie nazywał „aktorskim zwierzęciem”, a swoją metodę pracę określał jako „grę bebechami”. – Ty nie myśl, tylko graj i mów prawdę. Będę wiedział, kiedy kłamiesz – przywoływał radę swojego przyjaciela Henryka Borowskiego, z której, jak twierdził, korzystał całe życie. Miał 80 lat.
KWIECIEŃ 2016
Jego najbardziej znane utwory to „Purple Rain” – z filmu „Purpurowy Deszcz” oraz „Kiss”, a także skomponowany przez niego, a bardziej znany w wykonaniu Sinead O'Connor „Nothing Compares 2U”. Prince zasłynął wysokim głosem, odważnym wizerunkiem scenicznym i krzykliwymi strojami, a także tym, że w jego zespołach występowały niemal wyłącznie kobiety. Prince był aktywny do końca życia. W 2014 i 2015 wydał łącznie trzy albumy, które promował trasą koncertową. Ostatni występ artysty miał miejsce tydzień temu w Atlancie. Polskę Prince odwiedził raz - w 2011 roku przyjechał do Gdyni na festiwal Opener. Miał 57 lat.
Była minister finansów i wicepremier w rządach Kazimierza Marcinkiewicza i Jarosława Kaczyńskiego. Miała 66 lat. W karierze politycznej była związana z KLD, Unią Wolności, a następnie Platformą Obywatelską. W latach 2001-2005 i 2007-2008 była posłanką na Sejm. Do 2005 r. działała w klubie Platformy Obywatelskiej. Pracowała między innymi w Komisji Finansów Publicznych, której była przewodniczącą. W lutym 2010 roku prezydent Lech Kaczyński powołał prof. Gilowską w skład Rady Polityki Pieniężnej. Z zasiadania w Radzie zrezygnowała w 2013 r. Mówiono o niej „żelazna dama polskiej polityki”. Zyskała popularność nie tylko jako posłanka, ale także autorka barwnych wypowiedzi i celnych ripost. Do historii polityki polskiej polityki przeszło to, jak podczas jednej z konwencji PO zwracała się do szefa partii Donalda Tuska „Donald, bracie”.
Poseł PiS miał 46 lat. Od lat 90. związany z ugrupowaniami prawicowymi. W 2002 roku wstąpił do Prawa i Sprawiedliwości, w tym samym roku objął mandat radnego Mokotowa. W 2005 roku z ramienia PiS został wybrany do Sejmu. Później trzykrotnie uzyskiwał reelekcję. Startował też w wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2014 roku, ale nie odniósł sukcesu. Artur Górski należał również do Akcji Katolickiej, a od 1988 do 2004 roku pełnił funkcję prezesa Klubu Zachowawczo-Monarchistycznego. Opowiadał się za intronizacją Chrystusa Króla, był jednym z inicjatorów uchwały sejmowej w tej sprawie. – Użyję tutaj sformułowania, które w jego wypadku nie było frazesem – oddanym Bogu i ojczyźnie – mówił Jarosław Kaczyński. Dodał, że Artur Górski zmarł po bohaterskiej walce z chorobą.
MAJ 2016
Był synem byłego żużlowca Jacka Rempały oraz bratankiem Grzegorza, Tomasza i Marcina Rempałów, również byłych i obecnych zawodników uprawiających czarny sport. Był żużlowcem Unii Tarnów. W maju miał groźny wypadek podczas ligowego meczu w Rybniku, który doprowadził do jego śmierci. Miał 18 lat.
Loranc jest autorem takich hitów jak „Gdy zmęczeni wracamy z pól”, za który zespół Alibabki otrzymał drugą nagrodę podczas festiwalu w Opolu w kategorii piosenek artystycznych, „To ziemia”, czy „Kwiat jednej nocy”, również wykonywanych przez Alibabki. Kompozytor stworzył także piosenki „Radość o poranku”, wykonaną przez Grupę I z Marleną Drozdowską czy „Wakacje z blondynką” dla Macieja Kossowskiego, później wykonaną również przez wspaniałego Andrzeja Zauchę. Był również kompozytorem muzyki do filmu „Dzięcioł”. Miał 78 lat.
Dziennikarz, publicysta i polityk. W latach 2005-06 był szefem kancelarii prezydenta Lecha Kaczyńskiego i jego doradcą. Przez kolejne dwa lata pełnił funkcję prezesa zarządu Telewizji Polskiej. Miał 62 lata. W latach 80. Urbański działał w Solidarności. W 1990 roku przyłączył się do Porozumienia Centrum, z list którego dostał się do Sejmu. Później był między innymi doradcą premiera Jerzego Buzka. W 2011 roku został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. – Był powszechnie lubiany, nie stwarzał żadnej bariery. Każdy mógł przyjść do niego, podzielić się poglądami, on potrafił ziarna od plew oddzielać. Zawsze bardzo chętnie ze wszystkimi rozmawiał – opowiadał o nim Jacek Sasin.
Aktorka była znana szerokiej publiczności z ról w serialach, takich jak „rodzinka.pl” (grała matkę Natalii – w tej roli Małgorzata Kożuchowska), czy „Prawo Agaty”, gdzie wcieliła się w sędzię Adamską. Halina Skoczyńska miała 62 lata. Występowała także w Teatrze Telewizji. Była laureatką licznych nagród. Na 20 maja w Teatrze Ateneum w Warszawie planowana była premiera spektaklu „Twoje i moje” Morny Regan w reżyserii Roberta Glińskiego, w którym miała wystąpić. W przeszłości była związana z teatrami: Bagatela w Krakowie, Współczesnym i Polskim we Wrocławiu, Nowoczesnym w Poznaniu oraz Teatrem Jaracza w Łodzi. Od 2008 roku występowała w Teatrze Narodowym w Warszawie.
W 1960 roku zadebiutowała w Programie 1. Polskiego Radia. Sześć lat później związała się z radiową „Trójką”. Była autorką licznych tekstów satyrycznych. Słuchowiska emitowane były pierwszy raz w programie „Ilustrowany Tygodnik Rozrywkowy”. Była autorką słuchowisk „Dym z papierosa”, „Małgorzaty jego życia”, „Serwus, jestem nerwus”. Piosenki z jej słowami wykonywali tacy artyści,, jak np. Alibabki, Ewa Bem, Katarzyna Cerekwicka, Andrzej Dąbrowski, Grażyna Łobaszewska, Grzegorz Markowski, Krystyna Prońko, Ryszard Rynkowski, Trubadurzy, Vox. Pisała też dialogi do filmów, np. „Filip z konopi” i „Murmurando”. Związana również z Telewizją Polską, gdzie współprowadziła cykl „Czubaszek na śniadanie”. 20 maja 2009 z rąk ministra kultury i dziedzictwa narodowego, Bogdana Zdrojewskiego, odebrała Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. Miała 76 lat.
Święcenia kapłańskie przyjął 24 czerwca 1956 w Krakowie. Był doktorem prawa kanonicznego. Studiował na KUL i w Rzymie. Pełnił funkcję wizytatora zgromadzenia misjonarzy, trzykrotnie był rektorem seminarium duchownego w Gdańsku. 23 marca 1983 roku został mianowany biskupem tytularnym Benevento i biskupem pomocniczym biskupa gdańskiego Lecha Kaczmarka, konsekrowany 17 kwietnia 1983 w Bazylice Mariackiej w Gdańsku. 31 grudnia 1984, po śmierci biskupa Lecha Kaczmarka, został mianowany biskupem gdańskim, od 25 marca 1992 był arcybiskupem metropolitą gdańskim. Sprawowanie urzędu zakończył 26 kwietnia 2008 r. Przez wiele lat był członkiem Rady Stałej Episkopatu Polski, w latach 1996-2004 współprzewodniczącym Komisji Wspólnej Episkopatu i Rządu. Angażował się w działalność publicystyczną, występował w mediach. Był inicjatorem cyklu debat Gdański Areopag. Za swoją działalność otrzymał wiele odznaczeń i tytułów. W 2003 został laureatem Medalu Świętego Brata Alberta. W 2006 otrzymał Złoty Medal Zasłużony Kulturze Gloria Artis, przyznawany przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. W 2011 r. został odznaczony przez prezydenta Bronisława Komorowskiego Orderem Orła Białego. Był honorowym obywatelem m.in. Gdyni i Sopotu.
CZERWIEC 2016
Wybitna polska dziennikarka i publicystka, od wielu lat związana z tygodnikiem „Polityka”. Miała 74 lata. Po stanie wojennym pracowała w „Życiu Warszawy”, gdzie kierowała działem politycznym i kulturalno-oświatowym. W 1991 roku Janina Paradowska dołączyła do zespołu tygodnika „Polityka”. Komentowała życie polityczne m.in. w TVP. Została wyróżniona wieloma nagrodami i tytułami, m.in. nagrodą Polskiego PEN-Clubu im. Ksawerego Pruszyńskiego, nagrodą Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich. W 2002 r. otrzymała nagrodę Grand Press dla Najlepszego Dziennikarza Roku, a w 2011 r. nagrodę Kisiela.
Z kinematografią związał się w 1962 roku. Początkowo realizował krótkometrażowe filmy animowane i dokumentalne. Wiele z nich było krótkimi etiudami, jak np. „Chciałbym się ogolić". W 1970 roku nakręcił pierwszy film fabularny – „Dziura w ziemi”, następnie powstał obraz „Hydrozagadka”, który po latach zyskał miano kultowego. Pozornie jest to parodia zachodniego komiksu, jednak w rzeczywistości Kondratiuk naśmiewa się z absurdów polskiej rzeczywistości. Reżyser zdobył również uznanie jako twórca ciepłych obyczajowych komedii, w tym „Wniebowzięci” i „Jak to się robi”. Od połowy lat 70. Andrzej Kondratiuk wraz z żoną, aktorką Igą Cembrzyńską mieszkał we wsi Gzowo. Tam powstawały kolejne filmy, będące w mniejszym lub większym stopniu zapisem życia reżysera. Miał 79 lat.
Cassius Marcellus Clay Jr., znany powszechnie jako Muhammad Ali, karierę zaczął na olimpijskim ringu w Rzymie (1960), pokonując w finale wagi półciężkiej Zbigniewa Pietrzykowskiego. Szybko zaczął odnosić sukcesy w gronie zawodowców. Pierwszy tytuł mistrza świata wszech wag zdobył w 1964 roku, mając 22 lata, po zwycięstwie nad inną sławą – Sonnym Listonem. Potem przyszły słynne pojedynki z George'em Foremanem i Joe Frazierem. Do 1981 roku stoczył 61 profesjonalnych walk. Wygrał 56, z czego 37 przez nokaut. Mistrz sportu miał 74 lata. Od wielu lat cierpiał na chorobę Parkinsona.
Był siatkarzem, grał w reprezentacji kraju, później pracował jako trener. Największe sukcesy odniósł w 2003 i 2005 roku, sięgając z zespołem po złote medale mistrzostw naszego kontynentu. Jego drużynę media nazywały „Złotkami”. Przez prawie 10 lat był szkoleniowcem reprezentacji Niemiec oraz niemieckich i tureckich klubów siatkarskich. Po zakończeniu kariery trenerskiej był ekspertem i komentatorem zawodów sportowych w telewizji. Współpracował z „Przeglądem Sportowym”, na łamach którego publikował swoje felietony. W 2005 roku odebrał od prezydenta Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski. Andrzej Niemczyk długo zmagał się z nowotworem. Walkę z chorobą opisał w wydanej w ubiegłym roku książce „Życiowy tie-break”. Miał 72 lata.
LIPIEC 2016
27-letni Maciek pochodził z Katowic. Studiował grafikę. By być wolontariuszem na Światowych Dniach Młodzieży porzucił pracę i całkowicie oddał się tworzeniu grafik. Jego historia poruszyła samego papieża, który nazwał go „przyjacielem z drogi życia”.– Wszystkie te rysunki na flagach są jego. Obrazy świętych patronów, odznaki pielgrzymów, które ozdabiają miasto. Właśnie w tej pracy odnalazł swoją wiarę – powiedział papież. Maciek był u progu kariery zawodowej, gdy dowiedział się, że ma raka. – Chciał żyć podczas przyjazdu papieża. Miał zarezerwowane miejsce w tramwaju papieża – mówił Franciszek.
SIERPIEŃ 2016
Były metropolita krakowski i bliski przyjaciel Jana Pawła II. Miał 89 lat. Kierował diecezją przez 27 lat. Podziwiany za otwartość i wrażliwość na problemy potrzebujących. Wierni i współpracownicy zapamiętali go jako człowieka skromnego, ciepłego i bezpośredniego. W ostatnich miesiącach przebywał w szpitalu, gdzie jeszcze w czwartek, odwiedził go papież Franciszek. Jak mówił w homilii bp Grzegorz Ryś, czas śmierci kard. Franciszka jest wyjątkowy na wiele sposobów. Przywołał zbieżność godziny śmierci kard. Macharskiego (9.37) z godziną śmierci Jana Pawła II (21.37), „za którym zawsze podążał na swój sposób". Podkreślił także, że we wtorek przypada święto Matki Bożej Anielskiej, patronki Porcjunkuli, w którym za wstawiennictwem św. Franciszka po spełnieniu warunków można uzyskać odpust zupełny. – Człowiek nie wybiera godziny swojej śmierci, nikt z nas nie decyduje o tym. To Bóg wybrał, to jest słowo Boga – podkreślił bp Ryś.
Znany m.in. z filmów Mela Brooksa i duetu z Richardem Pryorem. Miał 83 lata. Był nominowany do Oscara m.in. za drugoplanową rolę w „Producentach” Brooksa. Był także reżyserem i producentem. Pierwszą większą rolę zagrał w kinie w słynnym filmie „Bonnie i Clyde” z 1967 r. Wilder cały czas występował w teatrze. Grał też w telewizji, m.in. w popularnym serialu „Something Wilder”. W 2003 r. dostał nagrodę Emmy za rolę w serialu „Will i Grace”.
Projektantka pochodząca z rodziny polsko-rumuńskich Żydów była założycielką domu mody. Od 19 lat zmagała się z chorobą Parkinsona. W świecie mody nazywano ją „królową dzianiny” ze względu na to, że w swoich projektach chętnie stosowała ten materiał. Jej znakiem rozpoznawczym były także charakterystyczne rude włosy. W latach 60. wyszła za mąż i będąc w zaawansowanej ciąży, odkryła, że w sklepach trudno znaleźć ubrania dla kobiet w tym stanie. Wtedy postanowiła sama zacząć projektować. W 1968 roku Rykiel założyła pierwszy butik w Paryżu, następnie rozszerzyła swoją działalność na rynek kosmetyczny. Miała 86 lat.
WRZESIEŃ 2016
Szimon Peres urodził się w 1923 r. w Wiszniewie na terenie ówczesnej II Rzeczpospolitej. W swojej karierze politycznej był prezydentem i dwukrotnie premierem Izraela. W 1994 r. wraz z Icchakiem Rabinem i Jaserem Arafatem został uhonorowany Pokojową Nagrodą Nobla za zawarcie tzw. porozumienia z Oslo z Palestyńczykami. Miał 93 lata. Jak pisał jeden z izraelskich dziennikarzy na łamach „The New York Times” obecność Peresa sprawiała, że jego kraj „ciągle czuł się młody”.
Reżyser, producent i wieloletni członek SFP Waldemar Dziki, twórca takich filmów jak „Kartka z podróży”, „Pierwszy milion” i „Cudowne dziecko”. Za ten ostatni film zdobył wiele nagród m.in. Złotego Motyla na MFF dla dzieci w Teheranie, Grand Prix na MFF w Belgradzie, Grand Prix na MFF w Figueira da Foz, nagrody jury dziecięcego na MFF w Moskwie, Poznańskie Koziołki dla najlepszego filmu aktorskiego w grupie filmów dla dzieci starszych oraz Nagrodę Jury Dziecięcego „Marcinek” (Kryształowe Koziołki) na Międzynarodowym Festiwalu Filmów Młodego Widza „Ale Kino!”. Wyprodukował również „Pitbulla” Patryka Vegi, „Ajlawju” Marka Koterskiego i „W pustyni i w puszczy” Gavina Hooda. Miał 59 lat.
Uwiecznił w kadrze prawie wszystkie wojny współczesnego świata. Dokumentował między innymi konflikty w Afganistanie, Czeczenii, państwach afrykańskich, Gruzji i Bośni. Zmagał się ze skutkami stresu bojowego. – Wchłaniał w siebie te obrazy i te obrazy potem, po latach do niego wracały. Wizerunki, tych którzy zginęli, tej całej potworności wojny. To wszystko nie potrafiło z niego wyjść, niszczyło go. W ten sposób zapłacił potworną cenę za pasję życia – wspomina Piotr Semka. Odszedł w wieku 54 lat.
PAŹDZIERNIK 2016
Były kajakarz Paweł Baumann, olimpijczyk z Aten i Pekinu, zginął tragicznie w wieku 33 lat. W latach 2005-07 wywalczył cztery medale mistrzostw świata: dwa srebrne i dwa brązowe, wszystkie w czwórce kajakowej.
Stworzył tak wielkie filmy, jak: „Kanał”, „Popiół i diament”, „Wesele”, „Pan Tadeusz” i „Tatarak”. W 2013 roku premierę miał jego obraz „Wałęsa. Człowiek z nadziei”. Ostatni flim Andrzeja Wajdy - „Powidoki” o Andrzeju Strzemińskim - miał premierę na wrześniowym festiwalu filmowym w Gdyni. Ten film będzie reprezentował w 2016 roku polskie kino w konkursie oscarowym. 15 lat temu, 26 marca 2000 roku, Andrzej Wajda otrzymał honorowego Oscara za całokształt twórczości.
Jeden z ostatnich żołnierzy 3. i 5. Wileńskiej Brygady Armii Krajowej, podkomendny mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”. W okresie II wojny światowej należał do oddziału partyzanckiego Gracjana Fróga „Szczerbca”, przekształconego później w 3. Wileńską Brygadę Armii Krajowej. Był jednym z najstarszych stażem partyzantów, który dosłużył się stopnia oficerskiego. Brał udział w wielu akcjach bojowych, także tych spektakularnych, m.in. razem ze „Szczerbcem” zdobywał powiatowe miasto Nowe Troki, brał też udział w ataku na Wilno w trakcie operacji „Ostra Brama”. Następnie został wcielony do komunistycznego tzw. ludowego Wojska Polskiego, czyli do Armii Berlinga, jednak przy pierwszej okazji porzucił szeregi tej formacji. W 1945 r. dołączył do 5. Wileńskiej Brygady AK, dowodzonej przez mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszkę”, gdy ta walczyła na ziemi białostockiej.
Włoski satyryk, autor sztuk teatralnych, reżyser teatralny oraz kompozytor. Artysta w roku 1997 dostał Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury. Ceniono go za otwartość, bezkompromisowość i cięty język. W swojej twórczości kontrowersyjne tematu. Nienawidzili go politycy i członkowie mafii. W roku 1962 r., po programie „Canzonissima” wyemitowanym w RAI, w którym była mowa o zamordowaniu przez mafię dziennikarza, bossowie mafijni wydali na niego wyrok śmierci. Był wtedy chroniony przez policję. Gdy w 1997 r. dostał Nagrodę Nobla, świat podzielił się na dwa obozy – przeciwników i zwolenników Fo. W uzasadnieniu werdyktu Szwedzka Akademia Królewska napisała, że przyznała wyróżnienie za „bezlitosną krytykę władzy i przywrócenie godności ludziom upokorzonym”. Choć Dario Fo był członkiem partii komunistycznej, krytykował jej działania, a to doprowadziło do konfliktu z ugrupowaniem. Po agresji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację w 1968 roku zabronił wystawiać swoje sztuki w krajach za „żelazną kurtyną”.
Największą popularność przyniosła mu tytułowa rola w kultowym serialu „Czterdziestolatek” w reż. Jerzego Gruzy. Artysta miał 82 lata. Na ekranie zadebiutował w 1957 r. w filmie Jerzego Kawalerowicza „Prawdziwy koniec wielkiej wojny”. Widzowie pamiętają go z ról w m.in. „Nocach i dniach”, „Znachorze” czy „Ogniem i mieczem” i „Kolumbach”. Zagrał też główną rolę w serialu TVP „Kopernik”. W latach 90. prowadził teleturniej w „Koło fortuny” TVP. Andrzej Kopiczyński przez całe swoje życie artystyczne występował na scenie, m.in. w warszawskich teatrach: Narodowym (1970-79), Rozmaitości (1979-82), Na Woli (1982-86), Kwadrat (1986-2011). Grał także w spektaklach Teatru Telewizji. Od 2014 r. cierpiał na chorobę Alzheimera.
