To on doprowadził do powstania Pomnika Poległym i Pomordowanym na Wschodzie

Felietony

To on doprowadził do powstania Pomnika Poległym i Pomordowanym na Wschodzie

piątek, 26 lipca 2019

Udostępnij:

„Dla Kasztanki nie istniały rzeczy takie, jak wystawa malarstwa francuskiego, czy koncert jazzowy. Wyłącznie PRL, wszystkie jego niegodziwości, niesprawiedliwości, zbrodnie wojenne Sowietów” – Andrzej Dobosz wspomina Wojciecha Ziembińskiego w 50. odcinku programu „Z pamięci”.

Pałacyki bywają pokryte sierścią

Przekształcała rzeczywiste ptaki, w ptaki cokolwiek nierealne. Jej niezwykłość została rozpoznana.

zobacz więcej

Wojciecha Ziembińskiego, zwanego przez przyjaciół Kasztanka, poznałem koło roku 1955 w Klubie Krzywego Koła, gdzie bywał regularnie. Ten pseudonim to oczywiście było przywiązanie do postaci marszałka Józefa Piłsudskiego.

W 1964 roku zamieszkałem na Sadach Żoliborskich 3 i okazało się, że Kasztanka mieszka w sąsiednim, niskim domu pani architekt Haliny Skibniewskiej. I ilekroć wracałem do domu wieczorem, lecz przed północą, Kasztanka przechadzał się, z dodającą mu powagi laską. Spotkany, zawsze powtarzał wiadomości z „Faktów, wydarzeń, opinii” i dziennika Wolnej Europy oraz czwartej, wieczornej audycji BBC.

Ze wszystkich ludzi związanych mniej lub więcej z opozycją, Kasztanka był najbardziej jakby sprzężony z PRL-em, komunizmem i Związkiem Sowieckim. Dla Kasztanki nie istniały rzeczy takie, jak wystawa malarstwa francuskiego, czy koncert jazzowy. Wyłącznie PRL, wszystkie jego niegodziwości, niesprawiedliwości, zbrodnie wojenne Sowietów.

Studia prawa sprawiły, że jeśli myśmy emocjonalnie byli przeciwko PRL-owi, to on za każdym razem powoływał się na artykuły wszelkich możliwych kodeksów, przeprowadzał pełny wywód prawny, dlaczego coś jest nadużyciem, dlaczego jest cenzura, skoro nie ma ustawy o cenzurze. To był jedyny jego temat. Tak zawsze mówił o niesprawiedliwościach, że w 1965 roku – co było wyjątkowo łagodnym okresem PRL – przebywał cztery miesiące w więzieniu, bez żadnych śledztw czy aktu oskarżenia.

Przywiązywał wielką wagę do pamięci narodowej i to zarówno w głowach ludzi, którym dookoła powtarzał niezależnie od tego, czy mają wiedzę na ten temat czy nie, jak i do śladów materialnych. W latach 80. ufundował własnym kosztem marmurową tablicę w kościele św. Karola Boromeusza na Powązkach, poświęconą wywiezionym i zamordowanym na Wschodzie. Wreszcie doprowadził do powstania, po drodze ze Śródmieścia na Żoliborz, wielkiego Pomnika Poległym i Pomordowanym na Wschodzie. Umarł w roku 2001 mając ledwo 76 lat.

TYGODNIK TVP, ul. Woronicza 17, 00-999 Warszawa. Redakcja i autorzy

– Andrzej Dobosz,
filozof i polonista, autor felietonów – w tym zbiorów „Pustelnik z Krakowskiego Przedmieścia” (1993), „Generał w bibliotece” (2001), „Ogrody i śmietniki” (2008), „Z różnych półek”(2014) – oraz opowiadania „O kapeluszu” (1999). Doktoryzował się u Leszka Kołakowskiego, przyjaźnił się z Janem Józefem Lipskim, chadzał na spotkania w kawiarni PIW-u przy „opozycyjnym” stoliku Antoniego Słonimskiego. Był inwigilowany przez SB, w 2005 r. otrzymał od IPN status osoby represjonowanej. W 1974 r. wyemigrował do Francji, prowadził w Paryżu polską księgarnię. Zagrał epizody w wielu filmach: „Rejsie” (Marek Piwowski, 1970), „Trzecia część nocy” (Andrzej Żuławski, 1971), „Trzeba zabić tę miłość” (Janusz Morgenstern, 1972), „Stawiam na Tolka Banana” (Stanisław Jędryka według powieści Adama Bahdaja, 1973) oraz „Ryś” (Stanisław Tym, 2007; Dobosz nawiązywał do swej roli filozofa z „Rejsu”).

Tygodnik TVPPolub nas

W każdą sobotę i niedzielę TVP1 emituje cykl rozmów z Andrzejem Doboszem „Z pamięci”. Widzowie poznali też jego wcześniejsze programy „Spis treści”. Co piątek przedpremierowo można obejrzeć emitowany właśnie cykl na stronach Tygodnika TVP.

Zobacz też pozostałe odcinki „Z pamięci”. Numery 1-20: