Główna aktorka dla niego porzuciła teatr

Felietony

Główna aktorka dla niego porzuciła teatr

piątek, 6 września 2019

Udostępnij:

„W 1988 roku wyszły dwa tomiki przedwojennych i powojennych pism Jerzego Stempowskiego tak pociachane przez cenzurę, że mam egzemplarz, w którym on doklejał na kartkach maszynopisu mniej więcej jedną czwartą zawartości tych książek”. Andrzej Dobosz w 63. odcinku programu „Z pamięci” opowiada o Jerzym Timoszewiczu – cz. 2.

Milczące porozumienie dzięki „jajecznicy w niebie”

Maturę zrobił rok wcześniej, ale nie został przyjęty na studnia ze względów klasowych.

zobacz więcej

Już w czasie studiów związał się z sekcją teatru Instytutu Sztuki PAN i z „Pamiętnikiem Teatralnym” redagowanym przez Zbigniewa Raszewskiego i Bohdana Korzeniewskiego, w którym pisywał rozmaite noty. Także w dwutygodniku „Teatr” Edwarda Csató miał swoją rubrykę „Świstek teatralny”, w której umieszczał rozmaite ciekawostki teatralne z jego lektur. Kiedyś znalazł w „Kurierze Warszawskim” w latach 20. XIX wieku notę mówiącą o tym, że Londynie w teatrze na Covent Garden pewien widz na policję doprowadzonym został, ponieważ podczas spektaklu tak nadzwyczajnym sposobem poziewał, że wszystkich widzów do poziewania pociągnął.

Timoszewicz i ja – obaj od Kotta usłyszeliśmy o Jerzym Stempowskim „Pawle Hostowcu” z paryskiej „Kultury”. I Timoszewicz zajmował się dwoma autorami: Leonem Schillerem, którego kolejne pisma, artykuły, wywiady z nim zbierał i wydawał w PIW-wie oraz Jerzym Stempowskim. W 1988 roku w „Czytelniku” wyszły dwa tomiki przedwojennych i powojennych pism Stempowskiego tak pociachane przez cenzurę, że mam egzemplarz, w którym Timoszewicz doklejał na kartkach maszynopisu mniej więcej jedną czwartą zawartości tych książek.

Poza wydaniami Stempowskiego i Schillera, Timoszewicz zaczął jeździć do Teatru Ludowego Krystyny Skuszanki w Nowej Hucie i wspólnie ze swoim kolegą z gimnazjum wydał książkę o Teatrze Ludowym. A następnie poślubił główną aktorkę tego teatru – Mariannę Gdowską, która dla niego porzuciła teatr i przeniosła się do Warszawy.

Timoszewicz również był recenzentem wszystkiego, co w życiu ogłosiłem. W 1956 roku, po obozie wojskowym w Drawsku, ogłosiłem w „Nowej Kulturze” relację z tego obozu. Timoszewicz wyciął ją z „Nowej Kultury” i posłał na konkurs, dzięki czemu dostałem pierwszą w życiu nagrodę literacką. Od czasu tej nagrody zaczęła się jakby moja kariera pisarska.

Dzięki swoim tekstom Timoszewicz zaprzyjaźnił się z Erwinem Axerem. I przez jakiś czas co tydzień Timoszewicz, Erwin Axer i my oboje odbywaliśmy spacer po Łazienkach, rozmawiając właściwie o wszystkim.

Jurek umarł w roku 2015 i od tego czasu poczułem się osamotniony z powodu kilkudziesięciu pytań, których nie zdążyłem mu zadać.

TYGODNIK TVP, ul. Woronicza 17, 00-999 Warszawa. Redakcja i autorzy

– Andrzej Dobosz,
filozof i polonista, autor felietonów – w tym zbiorów „Pustelnik z Krakowskiego Przedmieścia” (1993), „Generał w bibliotece” (2001), „Ogrody i śmietniki” (2008), „Z różnych półek”(2014) – oraz opowiadania „O kapeluszu” (1999). Doktoryzował się u Leszka Kołakowskiego, przyjaźnił się z Janem Józefem Lipskim, chadzał na spotkania w kawiarni PIW-u przy „opozycyjnym” stoliku Antoniego Słonimskiego. Był inwigilowany przez SB, w 2005 r. otrzymał od IPN status osoby represjonowanej. W 1974 r. wyemigrował do Francji, prowadził w Paryżu polską księgarnię. Zagrał epizody w wielu filmach: „Rejsie” (Marek Piwowski, 1970), „Trzecia część nocy” (Andrzej Żuławski, 1971), „Trzeba zabić tę miłość” (Janusz Morgenstern, 1972), „Stawiam na Tolka Banana” (Stanisław Jędryka według powieści Adama Bahdaja, 1973) oraz „Ryś” (Stanisław Tym, 2007; Dobosz nawiązywał do swej roli filozofa z „Rejsu”).

Tygodnik TVPPolub nas

W każdą sobotę i niedzielę TVP1 emituje cykl rozmów z Andrzejem Doboszem „Z pamięci”. Widzowie poznali też jego wcześniejsze programy „Spis treści”. Co piątek przedpremierowo można obejrzeć emitowany właśnie cykl na stronach Tygodnika TVP.

Zobacz też pozostałe odcinki „Z pamięci”. Numery 1-20: