Felietony

Czy agenci Forda podsłuchiwali robotników w tramwajach? On pisał, że tak

piątek,

Komuniści wyrzucili go z uniwersytetu, ale nigdy nie wyrzekł się marksizmu.

Andrzej Dobosz w 88. odcinku programu „Z pamięci” opowiada o Bronisławie Baczce.

Zwerbował ich reżim. „Tkanina” wymyśliła klub, żeby słuchać, o czym rozmawiają inteligenci

Lata między 1950 a 1954 rokiem spędzili w więzieniu na Mokotowie. Wtedy istniało przekonanie, nie całkiem słuszne, że więzienie uszlachetnia i traktowano ich jako postacie wyjątkowe.

zobacz więcej
O Bronisławie Baczce wiedziałem tylko, że jest redaktorem tomu rozpraw „Amerykański styl życia” – o tym, jak robotnicy amerykańscy boją się rozmawiać w tramwajach, bowiem agenci Forda podsłuchują i grozi im to wyrzuceniem z pracy. Tekst wydał mi się zupełnie obłąkany.

Natomiast seminaria Baczki były chyba najlepiej prowadzonymi zajęciami ze wszystkich moich studiów. Najpierw był tam referat na temat trudnych tekstów filozoficznych i potem dyskusja, w której właściwie wszyscy nieskładnie bełkotaliśmy. Baczko słuchał uważnie, zadawał parę pytań i po tych jego pytaniach dyskutanci powtarzali swoją kwestię w sposób bardziej przejrzysty. Wydaje się, że po prostu zdawał sobie sprawę z głupstw, które wypisywał we wczesnej młodości, dlatego uważał, że tylko staranne lektury z pełnym zrozumieniem mogą nas uratować.

Na egzaminach on zachowywał się jak człowiek zaciekawiony, który może nawet ode mnie usłyszeć coś, czego przedtem nie rozumiał. A równocześnie wtrącał się do odpowiedzi i przekazywał nowe informacje. Tak, że po każdej takiej rozmowie nazajutrz wcześnie rano udawałem się do biblioteki, dla kolejnych lektur.

Profesor Baczko dostał mieszkanie w domu na Krakowskim Przedmieściu. Potem, jako doktorant, gdy w czasie lektur miałem jakieś wątpliwości, wiedziałem, że jeśli przyjadę na Krakowskie to za dwadzieścia jedenasta Bronisław Baczko wychodzi z psem na spacer i można mu zadać pytania i kilka minut z nim porozmawiać, coś mu nawet opowiedzieć.

Po półtora roku nastąpił marzec – Leszek Kołakowski i Bronisław Baczko zostali usunięci z uniwersytetu. Baczko wyjechał najpierw do Clermont-Ferrand, potem do Genewy, gdzie zajmował się dziejami rewolucji francuskiej. W końcu wydał po francusku książkę „Jak wyjść z Terroru”. Przeczytałem jego prawdziwie ciekawą i ważną książkę, analizę twórczości Jeana Jacquesa Rousseau.

Bronisław Baczko: – Między rewizjonizmem a naszymi zainteresowaniami i pracami intelektualnymi zachodziła bardzo ścisła, ale bardzo zawiła więź.

Baczko nigdy nie wyrzekł się do końca, ani nie występował przeciwko marksizmowi. Natomiast konfrontował odpowiedzi i pytania marksizmu z pytaniami i odpowiedziami innych kierunków filozoficznych, jakby tworząc system eklektyczny.
Andrzej Dobosz w 88. odcinku programu „Z pamięci” o Bronisławie Baczce

TYGODNIK TVP, ul. Woronicza 17, 00-999 Warszawa. Redakcja i autorzy


– Andrzej Dobosz,
filozof i polonista, autor felietonów – w tym zbiorów „Pustelnik z Krakowskiego Przedmieścia” (1993), „Generał w bibliotece” (2001), „Ogrody i śmietniki” (2008), „Z różnych półek”(2014) – oraz opowiadania „O kapeluszu” (1999). Doktoryzował się u Leszka Kołakowskiego, przyjaźnił się z Janem Józefem Lipskim, chadzał na spotkania w kawiarni PIW-u przy „opozycyjnym” stoliku Antoniego Słonimskiego. Był inwigilowany przez SB, w 2005 r. otrzymał od IPN status osoby represjonowanej. W 1974 r. wyemigrował do Francji, prowadził w Paryżu polską księgarnię. Zagrał epizody w wielu filmach: „Rejsie” (Marek Piwowski, 1970), „Trzecia część nocy” (Andrzej Żuławski, 1971), „Trzeba zabić tę miłość” (Janusz Morgenstern, 1972), „Stawiam na Tolka Banana” (Stanisław Jędryka według powieści Adama Bahdaja, 1973) oraz „Ryś” (Stanisław Tym, 2007; Dobosz nawiązywał do swej roli filozofa z „Rejsu”).


W każdą sobotę i niedzielę TVP1 emituje cykl rozmów z Andrzejem Doboszem „Z pamięci”. Widzowie poznali też jego wcześniejsze programy „Spis treści”. Co piątek można obejrzeć emitowany właśnie cykl na stronach Tygodnika TVP.
Zobacz też pozostałe odcinki „Z pamięci”. Numery 1-20: 
teraz odtwarzane
„Z pamięci”, odcinek 20. Andrzej Dobosz wspomina Leopolda Tyrmanda, cz. 1
„Z pamięci”, odcinek 19. Andrzej Dobosz wspomina Melchiora Wańkowicza
„Z pamięci”, odcinek 18. Andrzej Dobosz wspomina Jana Himilsbacha
„Z pamięci”, odcinek 17. Andrzej Dobosz wspomina Pawła Hertza, cz. 2
„Z pamięci”, odcinek 16. Andrzej Dobosz wspomina Pawła Hertza, cz. 1
„Z pamięci”, odcinek 15. Andrzej Dobosz wspomina Adama Mauersbergera
„Z pamięci”, odcinek 14. Andrzej Dobosz wspomina Ogród Botaniczny UW
„Z pamięci”, odcinek 13. Andrzej Dobosz wspomina Jana Kotta – część 2.
„Z pamięci”, odcinek 12. Andrzej Dobosz wspomina Jana Kotta – część 1.
„Z pamięci”, odcinek 11. Andrzej Dobosz wspomina Andrzeja Biernackiego
„Z pamięci”, odcinek 10. Andrzej Dobosz wspomina Erwina Axera
„Z pamięci”, odcinek 9. Andrzej Dobosz wspomina kawiarnię „Czytelnik”
„Z pamięci”, odcinek 8. Andrzej Dobosz wspomina kawiarnię „Lajkonik”
„Z pamięci”, odcinek 7. Andrzej Dobosz wspomina Antoniego Słonimskiego, cz.2
„Z pamięci”, odcinek 6. Andrzej Dobosz wspomina Antoniego Słonimskiego cz.1
„Z pamięci”, odcinek 5. Andrzej Dobosz wspomina Jerzego Stempowskiego
„Z pamięci”, odcinek 4. Andrzej Dobosz wspomina kawiarnię „U Literatów”
„Z pamięci”, odcinek 3. Andrzej Dobosz wspomina Jana Józefa Lipskiego
„Z pamięci”, odcinek 2. Andrzej Dobosz wspomina kawiarnię Państwowego Instytutu Wydawniczego
„Z pamięci”, odcinek 1. Andrzej Dobosz wspomina Leszka Kołakowskiego
Odcinki programu „Z pamięci” od 21. do 40.:
teraz odtwarzane
„Z pamięci”, odcinek 40. Andrzej Dobosz o Konstantym Puzynie
„Z pamięci”, odcinek 39. Andrzej Dobosz o Jerzym Grotowskim – cz. 2
„Z pamięci”, odcinek 38. Andrzej Dobosz o Jerzym Grotowskim – cz. 1
„Z pamięci”, odcinek 37. Andrzej Dobosz o Marianie Brandysie
„Z pamięci”, odcinek 36. Andrzej Dobosz o Marku Hłasce
„Z pamięci”, odcinek 35. Andrzej Dobosz o Janie Dürr-Durskim
„Z pamięci”, odcinek 34. Andrzej Dobosz o Hotelu Bristol
„Z pamięci”, odcinek 33. Andrzej Dobosz o Annie Micińskiej
„Z pamięci”, odcinek 32. Andrzej Dobosz o Karolu Estreicherze
„Z pamięci”, odcinek 31. Andrzej Dobosz o Franciszku Starowieyskim – cz. 2
„Z pamięci”, odcinek 30. Andrzej Dobosz o Franciszku Starowieyskim – cz. 1
„Z pamięci”, odcinek 29. Andrzej Dobosz o Janie Lebensteinie – cz. 2
„Z pamięci”, odcinek 28. Andrzej Dobosz o Janie Lebensteinie – cz. 1
„Z pamięci”, odcinek 27. Andrzej Dobosz o Jerzym Pomianowskim – cz. 2
„Z pamięci”, odcinek 26. Andrzej Dobosz o Jerzym Pomianowskim – cz. 1
„Z pamięci”, odcinek 25. Andrzej Dobosz o Irenie Szymańskiej – cz. 2
„Z pamięci”, odcinek 24. Andrzej Dobosz o Irenie Szymańskiej – cz. 1
„Z pamięci”, odcinek 23. Andrzej Dobosz o twórczości Stanisława Baja
„Z pamięci”, odcinek 22. Andrzej Dobosz wspomina Leopolda Tyrmanda, cz. 3
„Z pamięci”, odcinek 21. Andrzej Dobosz wspomina Leopolda Tyrmanda, cz. 2
Odcinki programu „Z pamięci” od 41. do 60.:
teraz odtwarzane
Andrzej Dobosz w 60. odcinku programu „Z pamięci” o Hugo Steinhausie – cz. 1
Andrzej Dobosz w 59. odcinku programu „Z pamięci” o Andrzeju Ziemilskim
Andrzej Dobosz w 58. odcinku programu „Z pamięci” o Danielu Szczechurze
Andrzej Dobosz w 57. odcinku programu „Z pamięci” o Macieju Bednarkiewiczu
Andrzej Dobosz w 56. odcinku programu „Z pamięci” o Janie Strzeleckim
Andrzej Dobosz w 55. odcinku programu „Z pamięci” o Edwardzie Wendem
Andrzej Dobosz w 54. odcinku programu „Z pamięci” o ojcu Andrzeju i synu Andrzeju Krzysztofie Wróblewskich
Andrzej Dobosz w 53. odcinku programu „Z pamięci” o Wiktorze Woroszylskim
Andrzej Dobosz w 52. odcinku programu „Z pamięci” o Wacławie Zawadzkim
Andrzej Dobosz w 51. odcinku programu „Z pamięci” o Marii Anto
Andrzej Dobosz w 50. odcinku programu „Z pamięci” o Wojciechu Ziembińskim
Andrzej Dobosz w 49. odcinku programu „Z pamięci” o Barbarze Zbrożynie
Andrzej Dobosz w 48. odcinku programu „Z pamięci” o Juliuszu Wiktorze Gomulickim
„Z pamięci”, odcinek 47. Andrzej Dobosz o Marii Dernałowicz
„Z pamięci”, odcinek 46. Andrzej Dobosz o Bogdanie Konopce
„Z pamięci”, odcinek 45. Andrzej Dobosz o Jerzym Główczewskim – cz. 2
„Z pamięci”, odcinek 44. Andrzej Dobosz o Jerzym Główczewskim – cz. 1
„Z pamięci”, odcinek 43. Andrzej Dobosz o Jakubie Karpińskim
„Z pamięci”, odcinek 42. Andrzej Dobosz o Hotelu Europejskim
„Z pamięci”, odcinek 41. Andrzej Dobosz o Bohdanie Korzeniewskim
Odcinki programu „Z pamięci” od 61. do 80.:
teraz odtwarzane
Andrzej Dobosz w 80. odcinku programu „Z pamięci” o Stefanie Swieżawskim
Andrzej Dobosz w 79. odcinku programu „Z pamięci” o Zbigniewie Makowskim
Andrzej Dobosz w 78. odcinku programu „Z pamięci” o Jacku Woszczerowiczu
Andrzej Dobosz w 77. odcinku programu „Z pamięci” o Aleksandrze Kobzdeju – cz. 2
Andrzej Dobosz w 76. odcinku programu „Z pamięci” o Aleksandrze Kobzdeju – cz. 1
Andrzej Dobosz w 75. odcinku programu „Z pamięci” o Ireneuszu Iredyńskim
Andrzej Dobosz w 74. odcinku programu „Z pamięci” o Zbigniewie Herbercie
Andrzej Dobosz w 73. odcinku programu „Z pamięci” o Stanisławie Jerzym Lecu
Andrzej Dobosz w 72. odcinku programu „Z pamięci” o Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie
Andrzej Dobosz w 71. odcinku programu „Z pamięci” o Centrum Dialogu w Paryżu
Andrzej Dobosz w 70. odcinku programu „Z pamięci” o Eustachym Kossakowskim
Andrzej Dobosz w 69. odcinku programu „Z pamięci” o pchlich targach w Paryżu – cz. 2
Andrzej Dobosz w 68. odcinku programu „Z pamięci” o pchlich targach w Paryżu – cz. 1
Andrzej Dobosz w 67. odcinku programu „Z pamięci” o Żoliborzu – cz. 2
Andrzej Dobosz w 66. odcinku programu „Z pamięci” o Żoliborzu – cz. 1
Andrzej Dobosz w 65. odcinku programu „Z pamięci” o Marii i Stanisławie Ossowskich – cz. 2
Andrzej Dobosz w 64. odcinku programu „Z pamięci” o Marii i Stanisławie Ossowskich – cz. 1
Andrzej Dobosz w 63. odcinku programu „Z pamięci” o Jerzym Timoszewiczu – cz. 2
Andrzej Dobosz w 62. odcinku programu „Z pamięci” o Jerzym Timoszewiczu – cz. 1
Andrzej Dobosz w 61. odcinku programu „Z pamięci” o Hugo Steinhausie – cz. 2
Odcinki programu „Z pamięci” od 81.:
teraz odtwarzane
Andrzej Dobosz w 100. odcinku programu „Z pamięci” o Januszu Tazbirze
Andrzej Dobosz w 99. odcinku programu „Z pamięci” o Klemensie Szaniawskim
Andrzej Dobosz w 98. odcinku programu „Z pamięci” o Kajetanie Morawskim
Andrzej Dobosz w 97. odcinku programu „Z pamięci” o Nowym Świecie – cz. 2.
Andrzej Dobosz w 96. odcinku programu „Z pamięci” o Nowym Świecie – cz. 1.
Andrzej Dobosz w 95. odcinku programu „Z pamięci” o Tomaszu Burku
Andrzej Dobosz w 94. odcinku programu „Z pamięci” o Bolesławie Micińskim
Andrzej Dobosz w 93. odcinku programu „Z pamięci” o
Andrzej Dobosz w 92. odcinku programu „Z pamięci” o Stanisławie Manturzewskim
Andrzej Dobosz w 91. odcinku programu „Z pamięci” o Stefanie Treugutcie
Andrzej Dobosz w 90. odcinku programu „Z pamięci” o Joannie Guze
Andrzej Dobosz w 89. odcinku programu „Z pamięci” o Klubie Krzywego Koła
Andrzej Dobosz w 88. odcinku programu „Z pamięci” o Bronisławie Baczce
Andrzej Dobosz w 87. odcinku programu „Z pamięci” o Ojcu – cz. 3
Andrzej Dobosz w 86. odcinku programu „Z pamięci” o Ojcu – cz. 2
Andrzej Dobosz w 85. odcinku programu „Z pamięci” o Ojcu – cz. 1
Andrzej Dobosz w 84. odcinku programu „Z pamięci” o dzieciństwie – cz. 3
Andrzej Dobosz w 83. odcinku programu „Z pamięci” o dzieciństwie – cz. 2
Andrzej Dobosz w 82. odcinku programu „Z pamięci” o dzieciństwie – cz. 1
Andrzej Dobosz w 81. odcinku programu „Z pamięci” o Tygodniku Powszechnym
Zdjęcie główne: Robotnicy czekają w kolejce na odbicie swojej karty w zegarze, rozpoczynając zmianę w fabryce należącej do Ford River Rouge Complex w Dearborn w stanie Michigan. Fot. George Rinhart / Corbis via Getty Images
Zobacz więcej
Felietony wydanie 29.12.2023 – 5.01.2024
Pożegnanie z Tygodnikiem TVP
Władze Telewizji Polskiej zadecydowały o likwidacji naszego portalu.
Felietony wydanie 29.12.2023 – 5.01.2024
Sprzeczne z Duchem i prawem
Co oznacza możliwość błogosławienia par osób tej samej płci? Kto się cieszy, a kto nie akceptuje?
Felietony wydanie 29.12.2023 – 5.01.2024
Autoportret
Andrzej Krauze dla Tygodnika TVP.
Felietony wydanie 29.12.2023 – 5.01.2024
Totemy Mashy Gessen w wojnie kulturowej
Sama o sobie mówi: „queerowa, transpłciowa, żydowska osoba”.
Felietony wydanie 22.12.2023 – 29.12.2023
Książki od Tygodnika TVP! Konkurs świąteczny
Co Was interesuje, o czych chcielibyście się dowiedzieć więcej?