U progu III Rzeczypospolitej Polacy byli przekonani, że w nowych okolicznościach nad Wisłą zapanuje polityczny pluralizm. Szybko się jednak okazało, że nie każda opcja może brać udział na równych warunkach w rywalizacji o władzę. Reguły debaty publicznej ustanowiły liberalne i postkomunistyczne środowiska, a te dążyły do marginalizacji odradzającej się prawicy.

Rozpowszechniały one narrację, według której Polsce nie grozi powrót totalitaryzmu czerwonego, natomiast prawdziwe w niej niebezpieczeństwo stanowią – jak to niegdyś ujął Adam Michnik – „trzy fundamentalizmy”: nacjonalizm, teokratyczne zapędy Kościoła katolickiego, konserwatywny rygoryzm moralny. I to właśnie prawica – odwołująca się do hasła „Bóg, Honor, Ojczyzna” – została przez liberałów i postkomunistów napiętnowana jako siła – ich zdaniem – siejąca takie zagrożenie.

W efekcie establishment III RP znalazł sobie sojuszników w kręgach skrajnej lewicy – takich, jak choćby hołubione przez rozmaite salonowe autorytety Stowarzyszenie „Nigdy Więcej”. Od lat 90. zeszłego wieku jego aktywiści zajmują się tropieniem przejawów „faszyzmu” w Polsce.

Prowadzą oni kronikę „Katalog Wypadków – Brunatna Księga”. Jako „faszystowskie” incydenty odnotowywane są w niej zarówno akty przemocy dokonywane przez hajlujących łysych osiłków, jak i… audycje w Radiu Maryja. Wystarczy, że ktoś na antenie toruńskiej rozgłośni będzie bronił koncepcji małżeństwa jako związku kobiety i mężczyzny w kontrze do przekazu tęczowej subkultury, i już zostanie okrzyknięty wrogiem ludzkości. Jednocześnie „Nigdy Więcej” nieraz składało hołd Dąbrowszczakom – polskim uczestnikom wojny domowej w Hiszpanii, którzy, wspierani propagandowo i zbrojnie przez Józefa Stalina, walczyli o wdrożenie w tym kraju komunizmu.

Podobną działalność uprawia politolog i publicysta Przemysław Witkowski. Występuje on w lewicowych i liberalnych mediach głównego nurtu jako bezstronny badacz ruchów skrajnej prawicy, czyli ekspert.

I to jest rzecz bardzo charakterystyczna. Witkowski bowiem nie kryje swoich skrajnie lewicowych poglądów (wpisują się one w anarchizm, genderyzm, multikulturalizm), więc o bezstronnej analizie różnych zjawisk w jego przypadku nie ma mowy. Tymczasem w serwisie OKO.press czy tygodniku „Polityka” kreuje się on na kogoś, kto niczym biolog, chłodno i obiektywnie zajmuje się wybrykami natury, czyli różnymi nurtami współczesnego nacjonalizmu.


Niedawno na portalu kwartalnika „Nowy Obywatel” Witkowski został sportretowany przez Remigiusza Okraskę. Z tego skądinąd kontrowersyjnego tekstu wyłania się sylwetka lewicowego radykała, który w „antyfaszyzmie” upatrzył sobie trampoliny do kariery nie tylko publicystycznej, ale i naukowej.

I tak Witkowski wykłada na Uniwersytecie Wrocławskim i w Collegium Civitas. A zarazem na Facebooku, nie szczędząc epitetów prawicy (bynajmniej nie skrajnej), popisuje się knajackim słownictwem (w tekście Okraski jest mnóstwo cytatów, które to potwierdzają). Jak widać w III RP taka postawa nie stanowi przeszkody, żeby robić za mentora młodzieży akademickiej.

A przecież Witkowski jest pod wieloma względami symetrycznym odbiciem tego, czym się sam interesuje. Skoro rozmaite nacjonalistyczne grupy traktuje jak dziwadła, to i sam powinien być tak traktowany – jako przedmiot badań nad lewicowym radykalizmem.

Tymczasem liberalnym i postkomunistycznym elitom III RP zawsze zależało na tym, żeby spektrum polityczne w Polsce było przesunięte w lewą stronę. Podejmowały one zabiegi mające na celu obrzydzenie w oczach Polaków prawicy jako politycznej anomalii (ot choćby w latach 90. socjolog Jacek Kurczewski nazwał konserwatywnego myśliciela, jakim jest Ryszard Legutko, „filozofem skinów”). Chodziło bowiem o to, żeby obrońcy tradycyjnych wartości, którzy sprzeciwialiby się budowie nowoczesnego, świeckiego, „europejskiego” społeczeństwa, byli już na starcie skompromitowani.

Jednocześnie teraz co i rusz można przeczytać czy usłyszeć, jak polscy lewicowi publicyści utyskują nad tym, że dziś w Polsce prawica nie przypomina tej, jaka jest na Zachodzie, gdyż – argumentują oni – na przykład w Niemczech chadecy, a w Wielkiej Brytanii torysi uważają prawo do aborcji za standard cywilizowanego państwa.

Wniosek nasuwa się taki, że dla tych komentatorów konserwatyści mogą brać udział w demokratycznej rywalizacji, byleby się wyzbyli swojej ideowej tożsamości i przyjęli agendę przeciwników. W „nowym, wspaniałym świecie” lewicy znajdzie się dla prawicy miejsce, ale tylko takiej, która jest bezobjawowa.

– Filip Memches

TYGODNIK TVP, ul. Woronicza 17, 00-999 Warszawa. Redakcja i autorzy