Przez winiarską branżę przetacza się od ponad pół roku gwałtowna dyskusja, zapoczątkowana zakwestionowaniem niepodważalnego statusu szklanej butelki jako najbardziej ekologicznego opakowania. Okazuje się, że powszechna na całym świecie opinia o szkle jako całkowicie neutralnym dla środowiska nie do końca jest prawdą.

Teoretycznie tak jest i taki wizerunek rozpowszechniają ekolodzy w opozycji – co oczywiste – do plastiku i różnych innych tworzyw sztucznych, które będą się biodegradować przez setki czy tysiące lat.

To prawie tak jak z obrazem samego wina w ogólnej świadomości – niemal wszyscy przeciętni konsumenci uważają, iż wino jest wytworem naturalnym: wystarczy zebrać owoce, przefermentować sok, wino potrzymać (lub nie) w beczce i rozlać do przyjaznych środowisku szklanych flaszek. Jednak wszyscy, którzy zajmują się winem wiedzą, że tak idealnie nie jest, że ingerencje chemiczne niemal na każdym etapie uprawy i produkcji są bardziej niż konieczne.         ODWIEDŹ I POLUB NAS     Dane opublikowane w tym roku przez Wine Intelligence, instytut badań nad winiarskimi sprawami konsumenckimi, pokazują, że także w przypadku szkła się mylimy. I to bardzo. Szkło samo w sobie istotnie jest nieszkodliwe, ale jeśli poddamy flaszki po winie i inne butelki recyklingowi, to sprawa się komplikuje. Ilość wody zużyta w celu przygotowania starych pojemników do obróbki wtórnej jest ogromna, a ilość energii potrzebna do otrzymania tłuczki, aby z niej uzyskać masę szklaną do dmuchania nowych butelek – potężna. Ostatecznie tzw. „ślad węglowy” staje się bardzo znaczący. W dodatku na butelkach pozostają plastikowe kapsułki, lakierowane etykiety i kleje, z którymi też należy coś zrobić.

W debatę nad butelkami włączył się kilka tygodni temu amerykański magazyn winiarski „Wine Enthusiast”, który przytoczył dane z badań Kalifornijskiego Instytutu Wina. Wynika z nich, że same tylko butelki odpowiadają za 29 procent śladu węglowego pozostającego po wyrobie wina. A transport wina w butelkach za kolejne 13 procent. Z czego wniosek, że niemal za połowę winiarskiej emisji odpowiada najbardziej ekologiczne opakowanie.

Bo butelki są po prostu bardzo ciężkie, a transport drogi i paliwożerny. Sprawy nie rozwiązuje promowane gdzieś od dwóch dekad tzw. „lekkie szkło” z dodatkiem tworzyw sztucznych – ich transport pochłania co prawda dużo mniej energii, ale recykling jest jeszcze trudniejszy. Choć dziś, jak sądzę, niemal całość flaszek na sklepowych półkach to właśnie takie opakowania.

Także papierowe butelki, o których pisze się ostatnio sporo i na które łakomie spoglądają wytwórnie winiarskie, a także i alkoholowe (można już choćby kupić Johnny Walkera w takiej butelce z czarno-biało-szarych barwach) oraz większe, niezwykle popularne za oceanem 3-5 litrowe zbiorniki (tzw. bag-in-box) nie rozwiązują sprawy – ostatecznie i one muszą być wypchane w środku plastikowym workiem (bag w bag-in-boksach), a mniejsze papierowe opakowania lub puszki wyłożone folią lub aluminium w środku, których oddzielenie przy powtórnym przerobie jest skomplikowane.

Jak ważny to problem pokazują zapowiedzi władz niektórych rejonów Wielkiej Brytanii, które ogłosiły nowe podejście do kwestii butelek. Chodzi głównie o skup kaucjonowanych flaszek, pod warunkiem, że nie będą one… tłuczone. Czyli … usunięcie z osiedli dużych pojemników, do których wrzuca się szklane pojemniki (tłukąc je przy okazji), zaś z supermarketów automatów przyjmujących szklane opakowania i mielących je oraz wypłacających kaucję. Butelki będzie można oddawać jedynie w całości, wkładając do skrzynek takich jak na mleko wystawianych w specjalnie przygotowanych miejscach.

Czy to się przyjmie? Na pewno nieco czasu upłynie i na pewno, nie łudźmy się, takie zabiegi wpłyną na cenę wina.

Pozostaje zatem jedyny, najstarszy i świetnie sprawdzony od wieków sposób – chodzenie na zakupy w własną dużą szklaną flachą lub gąsiorkiem wielokrotnego użytku i nalewanie sobie do nich wina z dużego zbiornika w sklepie. Wszak kiedyś z bańką chodziło się na wsi po lane piwo do knajpy, na gąsiorki lub kanisterki kupuje się i proste, codzienne wino we wszystkich regionach winiarskich. Podobnie zresztą postępujemy z filiżankami czy kieliszkami – myjemy je i używamy ponownie, nie kupujemy stale nowych.

Bawełniane czy płócienne siatki wielokrotnego użytku robią karierę i używamy ich już niemal wszyscy, ale czy chodzenie z własną flachą po wino się przyjmie?

– Wojciech Gogoliński

TYGODNIK TVP, ul. Woronicza 17, 00-999 Warszawa. Redakcja i autorzy

Autor jest redaktorem magazynu „Czas Wina”. Wydał m.in. „Leksykon alkoholi”, jest współautorem książki „Wiedza o winie”.