Przychodzą i odchodzą. Znajdują schronienie w sieci kanałów, które na głębokości ok. 7,5 metra rozciągają się pod Las Vegas. Jest ich ponad 300 kilometrów.

Zaprojektowano je po to, by miasto nie zalewała woda z gwałtownych ulew, które nad nim przechodzą. Deszczówka jest w miarę czysta, choć zmywa brud z ulic miasta i piach z okalającej je pustyni Mohave.

W kanałach jest o wiele chłodniej, niż w trawionym upałem mieście. I spokojnie, bo poza mieszkańcami oraz nielicznymi ciekawskimi, nikt nie ma odwagi się tam zapuszczać. Wejść strzegą czarne wdowy, które snują swoje sieci na ścianach i skradające się w mroku skorpiony.

Meet the homeless population of Las Vegas who live underground in abandoned storm drains: http://t.co/0NSiBUEuSq pic.twitter.com/lxNBRvt6an

— SICK CHIRPSE (@SickChirpse) 4 kwietnia 2015

Adwokat bezdomnych

Dziennikarz Matthew „Matt” O'Brien od 2002 r. zajmuje się problemem bezdomności w Las Vegas. Był wtedy reporterem alternatywnego tygodnika „Las Vegas CityLife”. Na ten temat naprowadziła go historia mordercy Tima „TJ” Webera, który przez pięć kwietniowych dni w tamtym roku ukrywał się w kanałach pod Las Vegas. Weber czeka teraz na wyrok śmierci, zasądzony mu, wraz z dożywociem, za zamordowanie swojej partnerki, jej 15-letniego syna i gwałt na 14-letniej córce.

Gdy O’Brien zszedł do kanałów, odkrył podziemne miasto. Mieszkają tam bowiem setki ludzi, bywa że ich liczba przekracza grubo ponad 1000, jednak tak naprawdę trudno ich się doliczyć.

Przez 15 lat dziennikarz napisał o ludziach kretach wiele artykułów i dwie książki, szeroko omawiane w USA i na świecie. Teraz pracuje nad trzecią. Stał się adwokatem i opiekunem ludzi z kanałów, prowadzi fundację, która im pomaga – Shine at Light. Organizuje akcje i zbiórki charytatywne. Jest laureatem wielu nagród.

Namiastka domu

O’Brien odwiedza kanały dwa razy w miesiącu, chętnie opowiada o mieszkających tam ludziach, oprowadza po podziemnym mieście ekipy telewizyjne.

Życie tej społeczności może zadziwiać. W zakamarkach betonowych kanałów stworzyli namiastkę mieszkań, mają meble, prowizoryczne toalety, prysznice. Starają się żyć w miarę normalnie.

Są wśród nich małżeństwa i pary. Wspierają się i ostrzegają przed nadchodzącą powodzią. Ulewny deszcz sprawia, że kanałami płynie spieniona rwąca rzeka, która porywa ze sobą wszystko. I nanosi to, co zabrała z ulic. Zdarzyło się, że po rzęsistym deszczu jedno z wejść do kanałów było zablokowane przez porwany przez wodę wrak samochodu.

Some homeless turn to Las Vegas' storm drain tunnels for shelter when there's no place els... https://t.co/HdYkJ2iBo3 pic.twitter.com/7nwZK7phWH

— [ Las Vegas News ] (@getinsidevegas) 17 czerwca 2014

Gdy leje, ludzie z kanałów uciekają na powierzchnię i zabierają ze sobą to, co najcenniejsze. Ci, którzy wrócili wcześniej, pilnują rzeczy sąsiadów.

Najlepsze miasto dla bezdomnych

Autor reportażu o podziemnym mieście w Las Vegas opublikowanym przez „Guardiana” w 2016 r. twierdzi, że według jego mieszkańców to najlepsze miejsce dla bezdomnych na świecie. Turyści gubią pieniądze, zostawiają wygrane w automatach do gry. Nocna wycieczka do kasyn i przegląd szufladek automatów daje średnio ok. 50 dolarów. Taka suma wystarcza na przeżycie. Pieniądze topnieją jednak niezwykle szybko, gdy kupuje się alkohol lub narkotyki.

Las Vegas nigdy nie śpi, kasyna, sklepy i restauracje są otwarte przez cały tydzień, 24 godziny na dobę. Tak samo działają dealerzy narkotyków.

Medics in the Las Vegas underground tunnels trying to help homeless after the heavy flood rains @News3LV pic.twitter.com/ApYQQ297Uj

— Christy Wilcox (@ChristyNews3LV) 24 grudnia 2016

Jednym z bohaterów reportażu „Guardiana” był Nattrour, dawny kierowca ciężarówki. Mieszkał w kanałach od dwóch lat. Przyjechał do Vegas po śmierci żony, żeby ukoić smutek.

Po dwóch miesiącach nie miał grosza przy duszy, wszystko przegrał. Nie mógł odbić się od dna, bo wszystko, co udawało mu się zebrać lub zarobić, natychmiast wydawał w kasynie.

O’Brien przynosił mu ubranie i kanapki. Natrrour nie był wtedy jeszcze gotowy, by skorzystać z innej pomocy.

Another beautiful day in sunny #LasVegas! #realVegas #whatswrongwiththispicture #homeless #homelessness #society #greed #shameonUS #RESIST pic.twitter.com/pgwVSoFSYx

— molly e. holzschlag (@mholzschlag) 16 maja 2017

Spoczywaj w pokoju Sharon

Inny mieszkaniec kanałów, 59-letni John Aricheson mówi dziennikarzom, że „Bóg zapomniał o kanałach”. John pracuje w sklepie, ale przekalkulował sobie, że gdyby chciał wynająć mieszkanie, poszłaby na to większość jego pensji. A tak ma więcej pieniędzy na hazard.

„Wiele razy wchodziłem do kasyna z sześcioma dolarami w kieszeni i wkrótce miałem już 600. Grałem wtedy na wszystkich automatach, aż znowu nie zostawało mi nic” – opowiadał Aricheson.

Jak mówi O’Brien, duża część ludzi z kanałów to uzależnieni – od narkotyków, alkoholu, hazardu. Ściągają do Las Vegas z całych Stanów.

The coroner hasn't spoken, but the streets have. RIP, Sharon. pic.twitter.com/HaJSzCYF5N

— Matthew O'Brien (@beneaththeneon) 1 lipca 2016

W ub.r. w czerwcu w kanałach utopiło się czworo bezdomnych. Nie zdążyli uciec przed wodą, która zalała je po gwałtownej burzy. Jedną z ofiar była dziewczyna Jazza. Na ścianie wnęki, w której mieszka, napisał sprayem na ścianie „Spoczywaj w pokoju Sharon 30.06.2016”.

W materiale przygotowanym przez telewizję ABC kilka lat temu O'Brien i towarzysząca mu dziennikarka spotkali Steve’a, który w kompletnych ciemnościach, rozświetlanych tylko reflektorem, jeździł po kanałach rowerem.

Steve zaprowadził ich do miejsca, w którym razem z dziewczyną Kate urządzili sobie „dom”. Steve pochodzi z Las Vegas, przez narkotyki stał się bezdomny i mieszkał w kanałach od dwóch lat, Kate była z nim wtedy od roku. Zgodziła się, bo obiecał jej, że przestanie brać. Wtedy dawał radę.

W 2013 r. Matthew O’Brien wystąpił w dwóch odcinkach niezwykle popularnego w USA telewizyjnego show „Dr Phil”. Opowiedziano w nim historię Cindy i Ricka, bezdomnego małżeństwa, które od dwóch lat mieszkało w kanałach pod Las Vegas.

Oboje walczyli z uzależnieniem od narkotyków i alkoholu. Porzucili czworo swoich dzieci. Dzięki programowi udało się zorganizować spotkanie Cindy i jej córek. Powstała nadzieja na nowe otwarcie.

Deep beneath the Las Vegas strip lies 200 miles of underground flood tunnels home to a secret community of nearly 1,000 people pic.twitter.com/hCI3Rissv9

— sobore (@sobore) 20 listopada 2016

Świat niewidzialnych

W opublikowanym w ubiegły wtorek w serwisie dtlv.com artykule O’Brian opowiada, że problemem bezdomności interesuje się od dawna, zanim jeszcze trafił na podziemne miasto w Las Vegas. Jak mówi, na bieżąco monitoruje sytuację w mieście.

Według jego szacunków w Las Vegas jest ok. 10 tys. bezdomnych (oficjalne statystyki mówią o 6 tysiącach). Bezdomni starają się być niewidzialni i nie rzucać się w oczy policji. Nocują w samochodach, pustostanach i oczywiście kanałach.

O’Brian tłumaczy, że wbrew pozorom nie jest tak, że bezdomni to osoby chore psychicznie i leniwe. Na dowód przytacza historię Erica, który na swoim rowerze objeżdża kanały, zbiera śmieci, sortuje je i zarabia dziennie nawet 100 dolarów. Pracuje sześć dni w tygodniu po 15 godzin. A także sąsiada Erica, który znalazł pracę w warsztacie samochodowym.

Living in the hidden tunnels under Las Vegas https://t.co/BKs6HjapVi via @Seeker #LasVegas #poverty #homelessness pic.twitter.com/WqT2Vuabfx

— VUBBLE (@vubblePOP) 20 października 2016

O’Braien podkreśla, że aby pomóc wielu z bezdomnych, czasem wystarczy pozytywne wzmocnienie, sygnał, że są coś warci, uścisk ręki. Dzięki temu znajdują siłę, by próbować przełamać kryzys i skorzystać z tego, co oferują im np. pracownicy opieki społecznej. Bo do tego potrzeba wiele siły i odwagi.