Z roku na rok rośnie liczba wydawanych polskich, premierowych powieści kryminalnych. W 2013 było ich ponad 100. Od 2004 r. przyznawana jest Nagroda Wielkiego Kalibru – za najlepszą polskojęzyczną powieść kryminalną.

Jeszcze na chwilę wrócimy do „The New York Times”. Autorka artykułu, Ginanne Brownell twierdzi, że polskie powieści kryminalne są coraz ciekawsze i coraz chętniej czytane, o czym świadczy rosnąca liczba przekładów. A to, jak podkreśla Brownell, jest o tyle interesujące, że w Polsce liczba przestępstw należy do najniższych w Europie. A teraz już autorzy kryminałów i ich książki.

1. Katarzyna Bonda – „Pochłaniacz”. Powieść chętnie czytana i z dobrymi recenzjami. To już szósta książka tej autorki. I jak twierdzi wielu – najlepsza. Bohaterką ponad 600-stronicowej opowieści jest profilerka Sasza Załuska (profiler to psycholog zajmującego się portretami psychologicznymi morderców). Załuska po siedmiu latach pracy w Instytucie Psychologii Śledczej w Wielkiej Brytanii wraca na Wybrzeże. Zgłasza się do niej właściciel klubu muzycznego w Sopocie, który boi się, że jego wspólnik chce go zabić. Losy bohaterów powieści obejmują ok. 20 lat – od początku lat 90. aż po współczesność. Są różne środowiska, mafia oczywiście też. Wielość wątków i soczystość postaci sprawiają, że książkę czyta się z rosnącym zainteresowaniem. A wiedzę autorki nt. opisywanych spraw potwierdzają liczne podziękowanie zawarte w książce. Bonda zadebiutowała w 2007 roku powieścią kryminalną „Sprawa Niny Frank”, która została nominowana do Nagrody Wielkiego Kalibru.

2. Wojciech Chmielarz – „Przejęcie”. Komisarz Jakub Mortka po raz trzeci na tropie. Do rozwiązania ma skomplikowaną kryminalną układankę – na początek jest wypatroszony trup zwisający z jednego z warszawskich mostów. Akcja zaczyna się w Kolumbii, a potem kłębi się w Warszawie. Tło obyczajowe, opis środowiska policjantów – na piątkę z plusem. I mistrzowsko budowane napięcie, bez którego żaden porządny kryminał się nie obędzie. Chmielarz był dwukrotnie nominowany do Nagrody Wielkiego Kalibru. Jego poprzednie kryminały to „Podpalacz” i „Farma lalek”.

3. Gaja Grzegorzewska – „Betonowy pałac”. Mroczna i bandycka strona Krakowa, w której królują brutalni i zdegenerowani gangsterzy. Łukasz, czyli „Profesor”, intelektualista z kryminalną przeszłością, po powrocie z wygnania zostaje uwikłany w skomplikowaną, bardzo niebezpieczną sprawę. W świecie, który buduje Grzegorzewska, możliwa jest każda niegodziwość, brutalność jest na porządku dziennym, a życie człowieka niewiele znaczy. Centralnym punktem jest tu Osiedle, przestępcze gniazdo, w którym króluje Opiekun. To on zleca Łukaszowi odnalezienie swojej zaginionej żony. A stawka w sprawie jest życie Julii Dobrowolskiej, prywatnej detektyw, z którą łączy Łukasza bardzo skomplikowany związek. Julia, medialna gwiazda i świetny fachowiec, schodzi w tej książce trochę na drugi plan, nieodmiennie jednak fascynuje swoim nadzwyczaj twardym charakterem i oryginalną osobowością. Grzegorzewska za powieść „Topielica” dostała Nagrodę Wielkiego Kalibru.



4. Zygmunt Miłoszewski – „Gniew”. Trzecia, i jak ogłasza autor, ostatnia powieść, której głównym bohaterem jest prokurator Teodor Szacki. Akcja pierwszej części tej kryminalnej trylogii pt. „Uwikłanie” rozgrywała się w Warszawie, a akcja toczyła się wokół rozliczeń z PRL-owskimi służbami. Druga część, czyli „Ziarno prawdy” dotyczyła antysemityzmu i miała miejsce w Sandomierzu. „Gniew” dotyka problemu przemocy w rodzinie, a tym razem Miłoszewski rzucił Szackiego do Olsztyna. Akcja zaczyna się, gdy w starym schronie odnaleziony zostaje idealnie wypreparowany ludzki szkielet. Meandry śledztwa prowadzą Szackiego w przerażające rejony, pokazują, jak nieobliczalna jest ludzka psychika.

Jak mówił Miłoszewski: – Nie mam do Szackiego stosunku emocjonalnego, dla mnie ta postać to narzędzie pracy. Miałem pomysł na trylogię i porzucam kostium kryminalny.

– Kryminał musi być ciekawy, wielopłaszczyznowy. Ale przede wszystkim ma być książką, której czytelnik nie może odłożyć i zarywa noc, żeby ją przeczytać. To mój cel numer jeden, a jeśli przy okazji zbuduję kilka innych planów, tym lepiej. Jednemu się spodoba wtedy życie uczuciowe bohatera, innemu tło obyczajowe – mówił Miłoszewski.

W tym roku ma mieć premierę ekranizacja „Ziarna prawdy” w reż. Borysa Lankosza. „Uwikłanie” także zostało sfilmowane – film w reż. Jacka Bromskiego miał premierę w 2011 r.

5. Marcin Wroński – „Haiti” i „Kwestja krwi”. To szósta i siódma część opowieści o śledztwach, które prowadzi lubelski policjant Zyga Maciejewski i o jego życiowych potyczkach – z kobietami, nałogami historią. Haiti to wyścigowa klacz, której pilnuje po wojnie, w 1951 r. zdegradowany Maciejewski. Wraz z Haiti wracają do niego wspomnienia skomplikowanej sprawy morderstwa z końca lat 30.

„Kwestja krw” rozgrywa się z kolei w Zamościu, gdzie Zyga Maciejewski w 1926 roku jako młody aspirant rozpoczyna swoją policyjną karierę w Zamościu, a komisarz Hejwowski i komendant Przygoda nie ułatwiają mu życia. Do Zamościa Zyga Maciejewski wraca w ponurych latach 50., jak trener bokserski podrzędnego klubu sportowego. A osią opowieści jest tajemnicze zniknięcie niezupełnie grzecznej panienki z dobrego domu, w które wydaje się być wmieszany notariusz Bolesław Lesman (czyli Leśmian). – Mam umowę na 10 książek. Do Zygi Maciejewskiego nie mam osobistego stosunku. Myślę o nim w kategoriach praktyczno-technicznych, ile dam radę jeszcze z jego postaci wyciągnąć. W każdej powieści staram się coś nowego o nim powiedzieć, konfrontować go z nowymi sytuacjami, zaskakiwać czytelnika, odkrywam nieznane do tej pory zdarzenia z życia Zygi – mówił Wroński portalowi tvp.info.

Książki Wrońskiego były nominowane do Nagrody Wielkiego Kalibru sześć razy. W tym roku dostał tę nagrodę za „Pogrom w przyszły wtorek”.