„Złoty czas Teatru Telewizji odbudowanego po latach zapaści” – tak na stronach Tygodnika TVP publicysta i recenzent Piotr Zaremba określił ostatnie lata działania sceny teatralnej Telewizji Polskiej. Owa odbudowa została oparta na solidnych fundamentach. Bo Teatr Telewizji od początku swojego istnienia, od lat 50. XX wieku – jak pisał ten sam Zaremba przy innej okazji, wspominając Jerzego Gruzę – w poniedziałkowe wieczory wprowadzał „świat teatralnych opowieści i postaci” pod strzechy.

Dziś w katalogu TVP VOD można znaleźć ponad 130 przedstawień. Wszystkie do obejrzenia całkiem za darmo. Ostatnio do naszej kolekcji dołączyło kilkadziesiąt spektakli archiwalnych. Prezentują one historię teatru w Polsce, a jednocześnie stanowią przegląd najlepszych dokonań największej polskiej sceny. Są dziełami najświetniejszych reżyserów i mistrzów sztuki aktorskiej. Wśród nich są prawdziwe perły archiwum Teatru Telewizji, takie jak „Mieszczanin szlachcicem” w reżyserii wspomnianego Gruzy z 1969 roku. Pana Jourdain zagrał w nim brawurowo Bogumił Kobiela. Obok niego na telewizyjnej scenie wystąpili m.in. Barbara Krafftówna, Andrzej Zaorski, Edward Dziewoński, Iga Cembrzyńska, Andrzej Zakrzeński i Magdalena Zawadzka.

Jest „Noc listopadowa” w inscenizacji Andrzeja Wajdy i inscenizacja najstarszego polskiego dramatu – „Odprawy posłów greckich” Jana Kochanowskiego – ten spektakl w 1979 roku zrealizował Zbigniew Zapasiewicz, a wystąpił w nim m.in. Mirosław Konarowski.

W kolekcji TVP VOD znalazły się również dzieła Aleksandra Fredry. Zrealizowane w 1968 roku „Dożywocie” zapisało się w pamięci teatromanów rolami Jacka Woszczerowicza (Łatka) i Kazimierza Rudzkiego (Twardosz). Spektakl w reżyserii Jacka Woszczerowicza to także jedna z pierwszych ról Andrzeja Seweryna w Teatrze Telewizji.

W „Zemście” zrealizowanej przez Jana Świderskiego w 1972 roku zagrali m.in. Czesław Wołłejko (Rejent), Emilia Krakowska (Podstolina), Wojciech Pokora (Papkin), a sam reżyser wykreował rolę Cześnika. Można też obejrzeć duet Bronisław Pawlik i Wiesław Michnikowski w „Zrzędności i przekorze” Andrzeja Łapickiego z 1980 roku.

„Nie-Boska komedia” i „Irydion” Zygmunta Krasińskiego oraz „Kordian” , „Mazepa” i „Beatryks Cenci” Juliusza Słowackiego to dramaty dwóch wielkich romantyków.

Z tradycją romantyzmu chętnie rozprawiał się w swojej twórczości Stanisław Wyspiański. W kolekcji polskiej teatralnej klasyki znalazły się (prócz wspomnianej powyżej „Nocy listopadowej”) dwie wersje „Wesela” – Lidii Zamkow z 1972 roku i Jana Kulczyńskiego z 1981 roku. W TVP VOD można też obejrzeć „Warszawiankę” w reżyserii Andrzeja Łapickiego z 1978 roku i „Wyzwolenie”, które w 1979 roku zrealizował Konrad Swinarski.

Są też inscenizacje zrekonstruowane cyfrowo, m.in. jedno z najlepszych przedstawień w dziejach Teatru Telewizji – „Damy i huzary” (1973) oraz „Kaprys” (1982), oba w reżyserii Olgi Lipińskiej, jest „Panna Maliczewska” (1969) na podstawie dramatu Gabrieli Zapolskiej, a także spektakl „Pan Damazy” (1967) w reżyserii Józefa Słotwińskiego.

Naszą archiwalną kolekcję uzupełniają kolejna sztuka Zapolskiej („Ich czworo” z Anną Seniuk, Anną Dymną, Jerzym Stuhrem i Wojciechem Pszoniakiem), Tadeusza Rittnera („W małym domku” w reż. Andrzeja Łapickiego) i Stanisława Ignacego Witkiewicza („W małym dworku” w reż. Zygmunta Hübnera).

Ale TVP VOD prezentuje również spektakle z ostatnich lat Teatru Telewizji, wśród nich najnowszą premierę – pełną humoru i sympatycznej ironii „Zemstę” (2020) w reż. Redbada Klynstry-Komarnickiego, osadzoną we współczesnych realiach z mocnymi postaciami Klary i Wacława, piętnującą w ciepłych i życzliwych barwach nasze narodowe przywary i słabości.

Proponujemy również doskonałe „Igraszki z diabłem” (2019) w reż. Artura Więcka „Barona” z gwiazdorską obsadą – Anną Dymną, Jerzym Trelą, Maciejem Musiałem, czy Marianem Dziędzielem w roli Belzebuba oraz brawurowo wykonanych „Chłopów” (2014) w reżyserii Wojciecha Kościelniaka, który po raz pierwszy w historii błyskotliwie przełożył dzieło Reymonta na atrakcyjny i czytelny język musicalu.

– Tygodnik TVP

TYGODNIK TVP, ul. Woronicza 17, 00-999 Warszawa. Redakcja i autorzy