DECYZJA

Sytuacja wygląda więc następująco: zespół dociera na przełęcz (ok. 7700 m) dopiero o 16.30–17.00 , po prawie 14 godzinach ciężkiego torowania i pokonaniu 900 m wysokości. Są spóźnieni o trzy godziny w stosunku do planu – zakładali, że będą tam o 14.00. Przed sobą mają do pokonania 300 metrów niemal poziomej grani. Trzysta metrów to niby niedużo, ale teren wygląda na bardzo trudny – tzw. żyleta.

Wtedy właśnie Marek wyciąga radiotelefon i dochodzi do dramatycznej rozmowy z bazą, której fragmenty zostały zacytowane na wstępie. Wynika z niej, że alpiniści mają pełną świadomość załamania się ich planu i zastanawiają się nad możliwymi opcjami. Do wyboru są trzy wyjścia: kontynuacja ataku na obrany wierzchołek lub zmiana celu na wierzchołek główny, który wygląda na łatwiejszy, albo rezygnacja ze wspinania i zejście.

Rozmówcą Marka w bazie jest Janusz Lewandowski, który próbuje dodać ducha kolegom na przełęczy – wydaje mu się, że cel jest w ich zasięgu. Marek jest jednak w wyraźnej rozterce, w pewnym momencie zdradza: tu w ogóle główne zdanie – to jest sp… na dół. Wreszcie prosi do telefonu kierownika.


Piotr Młotecki choruje. W tym czasie ma aplikowany zastrzyk, więc rozmowa jest odwlekana, a w końcu prowadzona za pośrednictwem Janusza, który przekazuje informacje między stronami. Stanowisko Młoteckiego, które Janusz powtarza grupie szturmowej, brzmi:

Decyzja zależy od was. Wy to widzicie. Wy wiecie jak wygląda sytuacja. On [czyli Młotecki] nic wam nie może tutaj poradzić, żadnej decyzji nie może podjąć.

Pytanie, co robić, nie przestaje jednak nurtować Marka, wreszcie dochodzi do jeszcze jednej rozmowy, tym razem między kierownikiem wyprawy a Zygą, najbardziej doświadczonym członkiem zespołu. Zyga próbuje przedstawić dramatyzm sytuacji, dając oględnie do zrozumienia, że dalszy atak byłby ryzykowny.

Zyga:

Jesteśmy dosyć zmęczeni, bo od godz. 3-ej bez przerwy ogromny wysiłek, jest wiatr, jest zimno. Ta grań wygląda na wkaszalną, ale dość trudną. (…) Jesteśmy już w stanie dosyć niemiłym, bo wszyscy mamy jakieś dreszcze, bo to i zimno i nic nie jedliśmy od 3.00 czy tam od 1.00. Odbiór!

Młotecki znów uchyla się od zajęcia jasnego stanowiska, powtarzając, że decyzja należy do nich, że on nie jest w stanie pomóc. Po chwili dopiero dodaje:

...jeśli ryzyko jest rzeczywiście duże, ktoś może sobie krzywdę zrobić (…), to oczywiście rezygnujcie.

W takich okolicznościach zespół decyduje się na podjęcie ataku z marszu, jeszcze tego wieczoru. Próba wspinaczki kończy się jednak szybko, po pokonaniu kilkunastu metrów grani.

Z relacji Zygi:

Marek chce iść na szczyt, ale mówię mu, że jest już 17.40 i do zmroku mamy 1,5 godziny, proponuję zejście na biwak do naszego depozytu w ścianie i ponowienie ataku następnego dnia. Marek mówi: „Zyga, przecież wiesz, że jak zejdziemy to jest to równoznaczne z rezygnacją ze szczytu”. Pytam, co proponuje wobec tego. Biwak.

Asekurowany przez kolegów, schodzę 10 m pod przełęcz w bardzo stromym i głębokim „cukrze” i pod skałami głównego wierzchołka kopiemy jamę w śniegu. O zmroku biwak mamy gotowy. Łączymy się radiotelefonem z bazą i przedstawiamy nasze plany. Jutro, będąc tak wysoko już rano, wejdziemy na oba wierzchołki. Zza grani Chogolisy wschodzi księżyc w pełni. Gotujemy kakao z czekolady i sok pomarańczowy – pełne trzy menażki. Biwak spędzamy w jamie, w płachetkach NRC. Jest zimno, noc się dłuży, ale śpimy trochę, choć sen jest przerywany.

Z ulgą witamy świt.

DO SZCZYTU

17 września pogoda jest słoneczna, ale wieje silny i mroźny wiatr. Okazuje się, że Marek ma odmrożone palce u rąk, zaś Przemek palce u nóg – nie był w stanie zdjąć buta.

Pomimo to, około godziny 8.00 wyruszają w kierunku „swojego” szczytu. Zakładają, że zajmie im to trzy godziny. W drodze napotykają bardzo duże trudności techniczne – Zyga jeszcze dwukrotnie, bezskutecznie wzywa do odwrotu.

Fragmenty relacji Zygi:

Ruszam pierwszy, jednak po przejściu kilkudziesięciu metrów zatrzymuję się na ostrzu grani. Gdy dochodzi Marek mówię, że to nie ma sensu, bo grań jest trudna i możemy nie zdążyć z zejściem. Proponuję wejście na wierzchołek główny – łatwiejszy. Marek mówi: „puść mnie na prowadzenie”.

Po jednym wyciągu Marka, prowadzenie przejmuje z powrotem Zyga i to on już do końca będzie szedł pierwszy. Druga próba zawrócenia, podjęta przez Zygę, ma miejsce już około godziny 13.00, po przebyciu 2/3 długości grani:

…trawersuję skośnie w dół przez śnieżne skalne żeberko, aby obniżyć się na pole śnieżne pod skalnymi żebrami, którym można dojść pod szczyt. Okazuje się jednak, że żeberko z drugiej strony jest poderwane skalnym, stromym uskokiem. Wracam więc do Marka i Przemka i proponuję odwrót i wejście na wierzchołek północno-wschodni. Marek mówi: „Zyga, spróbuj przynajmniej wejść na grań, może tam puści”.

Zyga znów ulega. Po kolejnych dwóch godzinach wspinaczki wreszcie dochodzą pod skały szczytowe:

Idąc kilkanaście metrów pod granią, cały czas po stronie lodowca Baltoro, dochodzimy pod szczytowy obelisk południowo-zachodniego wierzchołka. Tu na śnieżnym polu obsuwa się ok. 15 m Przemek, ale Marek wyłapuje go pewnie. (…) Dochodzimy śniegami aż na sam szczyt, obchodząc skalny obelisk.

Na wierzchołku ogromna radość. Wyciągam Klimka i łączę się z bazą. Jest godzina 15.30. Zakładamy proporczyki na czekan, robimy zdjęcia. Pogoda jest piękna, tylko dokucza silny, bardzo zimny wiatr. Nad masywem Nanga Parbat gromadzą się piękne wypiętrzone chmury burzowe, pierwsze oznaki zbliżającego się załamania pogody. Tuż na lewo od północno-wschodniego wierzchołka Masherbruma widać K2 częściowo zasłonięty, ale sam szczyt jest widoczny.

Na wierzchołku spędzają 40 minut, wreszcie zaniepokojona baza ponagla ich do schodzenia.

ZEJŚCIE

Schodzą związani liną, z lotną asekuracją. Zyga prowadzi, Marek wpięty karabinkiem idzie w środku. Początkowo droga biegnie cały czas po stronie Baltoro.

Relacja Zygi:

Góry robią się pomarańczowe, słońce zbliża się do horyzontu. Robi się zimno, gdyż wieje silny wiatr. Gdy już po zachodzie przechodzę przez „przełączkę” obok nawisu na drugą stronę grani stwierdzam, że tam nie wieje. Zapada zmrok, więc chcę możliwie szybko dojść do pętli z karabinkiem [pozostawionej] na skalnej turni. Wspinaczka jest trudna – kilka miejsc IV. Wpinam linę w pętlę i idę śnieżną granią…

Wkrótce potem Przemek, idący jako ostatni, woła do prowadzącego: Zyga wracaj, Marek nie widzi! Jest około godziny 18.30. Sytuacja nagle staje się dramatyczna. W czasie gdy Zyga zawraca, dochodzi do odpadnięcia idącej z tyłu dwójki. Na szczęście Zyga zdołał wcześniej na sztywno zamocować koniec liny na skalnej turni po drugiej stronie grani, w innym razie wszyscy trzej niechybnie spadliby aż na lodowiec po stronie Baltoro.

Zyga relacjonuje:

Gdy byłem ok. 4–5 m od „przełączki”, obydwaj polecieli. Lina na szczęście zaczepiła się na śnieżnym żeberku tak, że spadli około 10 m śnieżnym zboczem, z którego wystawało kilka kamieni. Ja również obsunąłem się kilka metrów, jednak byłem wpięty karabinkiem. Podczas naszego upadku lina ścięła nawis i tylko przypadkowe zaczepienie jej o śnieg uchroniło nas przed wahadłem na całą długość liny.

W rezultacie Zyga znajduje się w pobliżu wspomnianej „przełączki”, wpięty do liny, obciążonej przez Marka i Przemka. Jednak ich położenie jest dużo gorsze niż Zygi. Po dłuższym, około dziesięciometrowym locie, wiszą na bardzo stromym śnieżnym stoku, podtrzymywani przez linę i wołają o pomoc.

Relacja Zygi:

Słyszałem przez wiatr wołanie Przemka – „Zyga chodź do nas”, zrozumiałem, że spadł mu rak. Wołałem do nich, żeby podeszli w górę, bo na drugiej stronie nie ma wiatru (…). Nie mogłem zejść do nich wpięty w linę, bo mogła wyskoczyć ze śnieżnego żeberka i groziło nam duże wahadło. Byłem zmarznięty i na zejście do nich wprost bez asekuracji nie miałem odwagi.

Tak więc Zyga, chociaż jest w pobliżu partnerów, to ze względu na przebieg liny, charakter terenu i zapadające ciemności, nie jest w stanie do nich dotrzeć.

Przemek nawoływał – „Zyga chodź do nas”, ja natomiast do nich „chodźcie, lina będzie na sztywno, będzie dobry biwak”. Stałem tam ponad godzinę. Zimno było nie do zniesienia. Całkowicie przewiany, przemarznięty decyduję się przejść na drugą stronę grani. (…) Łączę się z bazą, jest godz. 20.30, wypadek był o godz. 18.30–19.00, a więc już 2 godz. stoję na tym zimnym wietrze. Z bazy proszą, abym próbował dotrzeć do nich.(…)

Tuż pod „przełączką” wykopuję dołek w śniegu i tam, gdy się trochę rozgrzałem siadam, to znowu wstaję i wołam do chłopaków, aby próbowali podejść do mnie. Po mojej stronie grani świeci księżyc. Wydaje mi się, że słyszę ich rozmowy. Dziwię się, dlaczego nie odpowiadają na moje pytania. Czas leci wolno, wiem że nie mogę zasnąć.

I tak przetrwałem noc.